Mətbuat Şurasının sədri, deputat Əflatun Amaşov “Yeni Müsavat”a müsahibə verib. 

- Doğrudur, mən dəfələrlə parlamentin iclaslarında iştirak etmişəm. Media ilə bağlı müxtəlif qanun layihələrinin müzakirəsinə qatılmışam. Hər halda deputat kimi iştirak fərqlidir. Parlamentin iclas zalına daxil olarkən qeyri-iradi olaraq xəyalımda indiyədək keçdiyim yolu canlandırdım. Hardan-hara, öz-özümə sual etdim. Gürcüstandan Bakıya təhsil almaq üçün ilk gəlişimi, Moskvada oxumağımı, Azərbaycanda jurnalist kimi fəaliyyətə başladığım günləri, ardınca təlatümlərlə dolu illəri, bir az mövcud vəziyyətin, bir az da kasıblığın gətirdiyi çoxsaylı sıxıntıları xatırladım. İnsanları yada saldım - doğmalarımı, əzizlərimi, dünyasını dəyişmiş dostlarımı. Həyat mənim bu səviyyəyə yetişməyimə imkan verdi. Allahıma şükr etdim. Onu da düşündüm ki, bu mərhələyə necə çatmışam? Ağlıma ilk olaraq məsuliyyət hissi gəldi. Deputat olmaq isə bu hissi daha ön plana çıxarır. Söhbət səni tanıyan, dəyər verən hər kəsin, ən əsası seçicilərin qarşısındakı məsuliyyətdən gedir. 

- Burada sirr olacaq nə isə yoxdur. Namizəd olmaq təşəbbüsü dostlarımdan, həmkarlarımdan gəldi. Onların fikirləri istəyimi qətiləşdirdi. Ölkənin ictimai-siyasi həyatında müəyyən çəkiyə malik insanların hər biri özünü deputat kimi görə bilər. Bu hissin mövcudluğu təbiidir. Milli Məclis ölkəmizin ali qanunverici orqanıdır. Müəyyən faydalı iş görən hər bir şəxs istəyər ki, parlamentin tribunasından cəmiyyətə səslənmək imkanına malik olsun. Mən də belə bir imkanımın olmasını istəmişəm. Qismət 2015-ci ilin parlament seçkisinə imiş. 

Əlbəttə, qərarımın gözlənilməz qarşılanması da mümkündür. Qeyd etdiyiniz kimi, öncəki seçkilərə namizəd olaraq ümumiyyətlə qatılmamışdım. Seçki həm də bir rəqabət marafonudur. Burada qüvvələr nisbətini düzgün hesablamaq lazımdır. Dostları, tanışları hər bir şəxsi yüksək pillədə görə bilər. Ancaq önəmli olan həmin şəxsin özüdür. İnsan bir qədər rasional düşünməyi bacarmalıdır. 

Uzun illərdir, Mətbuat Şurasına rəhbərlik edirəm. Bu quruma bəzən münasibət birmənalı olmasa da, cəmiyyətdə, xüsusən də jurnalist ictimaiyyəti içərisində kifayət qədər tanınır, hörmətlə yanaşılır. Belə bir təşkilatın sədri, yəni media mənsublarının ölkə jurnalistlərinin qurultaylarında etimad göstərdiyi adamın sırf şəxsi istək və düşüncələrdən çıxış edərək seçkiyə qatılması, kənardan müəyyən mənada avantürist kimi görünməsi yaxşı qarşılana bilməzdi. Mətbuat Şurasının sədri ictimai rəyi mütləq qaydada nəzərə almalıdır. Mən 10 il öncə də bunu düşünmüşəm. İndi də düşündüm. Seçkidən öncə vəziyyəti ətraflı təhlil etdim və qərarımı verdim. Qərarıma hörmətlə yanaşanlara, mənə etimad göstərərək səs verən hər bir seçicimə dərin minnətdarlığımı bildirirəm. 

- Seçki platformamda önəmli yeri media ilə bağlı məsələlər tuturdu. Diffamasiya ilə bağlı qanunun qəbuluna yönələn təşəbbüslərin dəstəklənməsindən tutmuş, internet medianın dövlət dəstəyindən faydalanması istiqamətindəki təşəbbüslərədək nələri nəzərdə tutmuşamsa, bunlar hamısı Mətbuat Şurasının sədri kimi apardığım araşdırmaların nəticəsidir, gəldiyim qənaətdir. Şuranın sədri media spektrini daha yaxından görə bilmək üstünlüyünə malikdir. Düşünürəm ki, deputat seçilən şəxs gələcəkdə də media sahəsindəki fəaliyyəti davam etdirmək niyyətindədirsə, bu üstünlük imkanını itirmək istəməz. Ancaq burada növbəti bir məqam da var. Mətbuat Şurası seçkili orqandır. Onun strukturu Azərbaycan jurnalistlərinin qurultaylarında formalaşır. Mən VI qurultayda Şuraya sədr seçilmişəm. Növbəti qurultayadək bu vəzifənin icrasına məsulam. 

- Azərbaycanın hər bir bölgəsi mənim üçün əzizdir. Zənnimcə, 62 saylı dairədən deyil, bir başqasından namizədliyimi irəli sürməyimlə bağlı qərara gəlsəydim, nəticə eyni olacaqdı. Ancaq mən Saatlını seçdim. Bir neçə amili nəzərə aldım. 

Birincisi onu deyim ki, Gürcüstandan Bakıya təhsil almaq üçün gəlmiş Əflatun Amaşovun Azərbaycanda ilk yol aldığı rayon məhz Saatlı olub. Tələbə yoldaşlarımdan indi haqq dünyasında olan Həbib Əzizovla onun doğma kəndi Sarıcalara getmişdik. Həbib gözəl dost, səmimi və qayğıkeş insan idi. Onun və əzizlərinin timsalında Saatlı da mənə doğmalaşdı. 

Moskva Dövlət Universitetinin jurnalistika fakultəsini bitirib Azərbaycana qayıdanda təyinatla Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyində, o zamankı Azərinform-da işləməyə başladım.

Təsadüfə baxın ki, jurnalist kimi ilk ayaq basdığım bölgə də Saatlı oldu. Yaxşı yadımdadır ki, rayondan hazırladığım reportaj yüksək qiymətləndirilmişdi. Hətta materiala görə mükafat da almışdım. Səhv etmirəmsə, 300 rubl idi. Yenicə fəaliyyətə başlayan gənc jurnalist üçün bu, böyük uğur sayılırdı. Bütün bunlara görə deputatlığa namizədlik üçün mümkün dairələri nəzərdən keçirərkən məhz Saatlının üzərində dayanmağa üstünlük verdim. 

 

- Mətbuat Şurası ötən müddətdə media ilə bağlı bütün məsələlərə nüfuz edə bilib. Qurumun gördüyü işlər göz önündədir. O cümlədən media qanunvericiliyinə dair təklifləri və həmin təkliflərin əsasında reallaşdırılmış tədbirlər də. Şuranın mövcud istiqamətdəki fəaliyyətinin davamlı olması vacibdir. Şübhəsiz bu vaciblik parlament müstəvisində dəyərləndiriləcək və daha tutarlı mövqe qazanmış olacaq. 

Düşünürəm ki, media fəaliyyətinin rentabelliyinin artırılması önəmlidir. Bunun ən əsas yolu qeyd etdiniz - reklamdır. Digər vasitəni də diqqətə çatdırdınız. Ümumən söhbət qəzetlərin satış imkanlarının artırılmasından gedir. Əlbəttə, hər iki istiqamətdə təşəbbüslər qaldıracam. 

Media və ümumən cəmiyyət üçün daha bir məqam Azərbaycanın informasiya təhlükəsizliyidir. Hesab edirəm ki, bu müstəvidə ayrıca işləmək lazımdır. 

Azərbaycan üçün daha bir vacib olan məsələ diffamasiyanın dekriminallaşdırılmasıdır. Bu, söz və ifadə azadlığı baxımından prinsipial əhəmiyyət daşıyır. Əlbəttə, Azərbaycanda jurnalistin peşə fəaliyyətinə görə həbsi təcrübəsinə rast gəlinmir. Ancaq hər bir halda jurnalist nəzəri cəhətdən də bunun mümkünlüyünü düşünməməlidir.

Ümumən görüləcək işlər çoxdur. Düşünürəm ki, media ictimaiyyətinin yaxından dəstəyi ilə qarşıya qoyduğumuz vəzifələrin icrasına nail ola biləcəyik.

- Düşünürəm ki, Milli Məclisin hazırkı tərkibi məhsuldar fəaliyyət üçün yetərincə potensiala malik şəxslərdən ibarətdir. Əksəriyyəti şəxsən tanıdığım, qabiliyyəti ilə özünü təsdiqləmiş ictimai-siyasi xadimlərdir. Hər birinə gələcək fəaliyyətlərində uğurlar arzulayıram.

- Mən hər zaman tənqid olunuram. Bəlkə də Mətbuat Şurasının sədrini tənqid etməkdən asan iş yoxdur (gülür). Ancaq biz tənqidlə qərəzi bir-birindən ayırmağı bacarırıq və fikir bildirənlərə münasibətimiz də bu kontekstdə formalaşır. Kimin hansı məqsədlə hansı sözü işlətməsindən gözəl xəbərdarıq. Susmağımız heç də çəkingənliyimizdən deyil. Sadəcə sözünün mahiyyətini anlamayanlara nə cavab verəsən ki? Mən sədri olduğum təşkilatın mediamızın saflaşması uğrundakı fəaliyyətini düz yol hesab edirəm. Bu yolda kiminsə yanında gözümüz gölgəli deyil. Əlbəttə, bacardığımız və bacara bilmədiyimiz işlər var. Doğru qeyd edirsiniz ki, Mətbuat Şurası dəfələrlə mətbuat adına ləkə gətirən qəzetlərin kimlərsə tərəfindən himayə edildiyinə dair məsələ qaldırıb. Bu istiqamətdəki fəaliyyətimizin müəyyən mənada səmərəsiz qalmasının şahidi olmuşuq. Görünür, bir çox işlərin tənzimlənməsinin zamana ehtiyacı var. 

Qeyd etdiyiniz toplantıda isə vurğu onun üzərinə qoyulmuşdu ki, bir çox tanınmış media orqanlarımız şərti olaraq adlandırdığımız “MTN işi” ilə bağlı məhz həmin “reket nəşr”lərdə gedən məlumatları tirajlayırdılar. Biz bunun yolverilməzliyini bildirdik. Tədbirdə hamı var idi. Orada da qeyd etdim ki, hər kəs yanında oturan adamlara baxıb konkret təqsirkarları görə bilər. Bizi bir-birimizdən yaxşı heç kəs tanımır. 

Biz media mənsubları cəmiyyətin etalon kimi qəbul olunan kəsimiyik. Bizdən olmaq istəyənlər, peşənin həqiqi daşıyıcısı olmaq istəyənlən varlıqlarını sürdürəcəklər. Bu, peşə prinsiplərinə dəyərdən, sədaqətdən keçir. Dəyər və prinsiplər içərisində haqqı bəyan etmək mühüm əhəmiyyət daşıyır. Jurnalistin haqq bildiyi şey cəmiyyətin maraqları ilə uzlaşmalıdır. Əlbəttə, “MTN işi” ictimailəşmiş hadisədir. Jurnalistlərin mövzuya müraciəti təbiidir. Ancaq biz medianın həssas olmasını vacib sayırıq. Jurnalistin açıqladıqları vətəndaşın dövlətə inamını sarsıtmamalı, idarəçilik sistemində xaos təsəvvürünün formalaşmasına rəvac verməməlidir. Bu dövlət hamımızındır. O, canlı orqanizmdir, harasındasa yara varsa, yalnız o hissəni obrazlı desəm, ya müalicə etməli, ya da kəsib atmalıyıq. 

“Reket mətbuat”dan danışırıq. Onun qarşısını almaq ilk baxışdan çətin deyil. Hətta asandır. Ancaq gərəkdir ki, qanuni mexanizmlər işə salınsın. Mətbuat Şurası dəfələrlə bu barədə məsələ qaldırıb. Bir çox hallarda mövcud xüsusda irəli sürdüklərimiz media ictimaiyyəti tərəfindən yetərincə dəstəklənməyib. Belə hallar da olub ki, təşəbbüsümüz Şuranı söz və ifadə azadlıqlarını məhdudlaşdıran quruma çevirməyə cəhd kimi qələmə verilib. Özü də bu iddianı irəli sürənlər normal jurnalistlər olublar. Hamımızın tanıdığı şəxslər. Bu adamlar, yəni narazılar prinsipcə medianın mütərəqqi kəsimini təşkil ediblər. Belələrinin fikir və düşüncələri fərqli olsa da, heç bir halda media adına ləkə gətirənlərin sırasında yer almayıblar. 

Onların nəyə görə narahatlıq keçirdiyini anlaya bilməmişik. Ancaq bilmişik ki, müəyyən siyasi baxışlar səbəbindən söz və ifadə azadlığı ətrafında manipulyasiyaya yol verirlər. Hətta “qara siyahı”ya saldığımız kütləvi informasiya vasitəsinin təmsilçisinin söz və ifadə azadlığı ilə əlaqədar toplantıda başda əyləşdirildiyini də görmüşük. Bilirsiniz, elə dəyərlər var, gərək tapdalanmasın. Biz də ətrafımıza diqqət yetiririk. Elə düşünməyin ki, hamını sağlam görürük. Bəzən bu qarışıqlıq bezdirici təsir bağışlayır. Söylədiyin fikrin qeyri-səmimi anlaşılmasından çəkinirsən. Bu labirintdə itib-batmamaq üçün gərək konkret qanuni mexanizmlər olsun. Media müstəvisində Mətbuat Şurası adlı bir qurum varsa, təşkilatın konkret səlahiyyətlərdən irəli gələn təsir vasitələri olmalıdır.

- Mətbuat Şurası həmişə qeyd etdiyiniz istiqamətdə təşəbbüslər qaldırıb. Diqqət yetirsəniz, görərsiniz ki, dövlət qurumlarının informasiya verilməsinə məsul struktur bölmələrinin fəaliyyətinə nəzər salmışıq. Tənqidlərimiz çox olub. Heç də düşünmürəm ki, bu istiqamətdəki vəziyyət dözülməzdir. Media ilə işini günün tələbləri çərçivəsində quran mətbuat xidmətlərinin sayı kifayət qədər artıb. Əlbəttə, tam yarıtmaz şəkildə varlıqlarını sürdürən mətbuat xidmətləri də var. 

Bilirsiniz, mətbuat xidmətlərinə münasibətdə tənqidlər konkret hadisə kontekstində ortaya çıxır. Əlbəttə, dövlət qurumlarının informasiya verilməsinə məsul strukturlarının çevikliyinin artırılmasına ehtiyac var. Bizim bu istiqamətdə müzakirələrimiz çox olub. Bəzən mətbuat xidmətinin özü bir məsələni dəqiqləşdirmək üçün xeyli vaxt itirir. Halbuki həmin şəxs cəhd göstərir ki, medianın tələbini ödəsin. Buna görə də əlbəttə, əlavə təşəbbüslərə ehtiyac var və bu cəhət gələcəkdə mütləq nəzərə alınacaq.

- Bəli, bu barədə məlumatım var. Gürcüstanda olarkən də məsələ ilə bağlı müəyyən təmaslarım oldu. Məsələyə ölkənin rəsmi şəxsləri səviyyəsində önəm verilir, müvafiq danışıqlar gedir. Əminəm ki, yaxin zamanlarda hər şey müsbət sonluqla bitəcək.

- Parlamentlərarası dostluq qrupları var. Əlbəttə, çalışacam ki, Azərbaycan-Gürcüstan dostluq qrupunda da təmsil olunum. Problemlərə gəldikdə isə, məncə, mənzərə kifayət qədər aydındır. Sadəcə işləmək lazımdır. Düşünürəm ki, bu istiqamətdə geniş əməli fəaliyyətim olacaq. 

- Fəaliyyəti ciddi qarşılanan, media orqanı kimi peşə dəyərlərini gözləyən, hüquqi şəxs olaraq qanunvericilikdən irəli gələn tələbləri yerinə yetirən heç bir KİV məsələdən narahat olmamalıdır. Əslində narahatlıq üçün əsas da yoxdur. Əsas olan ölkədə media fəaliyyətinə konseptual baxışdır. Bu baxış medianı azad və məsuliyyətli görməyə hesablanıb. Medianın azadlığı cəmiyyətin mənafelərinin qorunması məsuliyyətini arxa plana atmamalıdır. Düşünürəm ki, bunu rəhbər tutan KİV-lərimiz kifayət qədərdir.