Suriyanın keçmiş vitse-prezidenti, ölkədə vətəndaş müharibəsinin başlamasından təxminən bir il sonra - 2012-ci ildə ölkədən qaçan Faruk Əş-Şara kitab yazıb.

 

Onun kitabından bəzi seçmələri Londonda nəşr edilən ərəb qəzeti “Asharq Al-Awsat” dərc edib. Kitabda Azərbaycanın ümummilli lideri, keçmiş prezident Heydər Əliyevin 1984-cü ildə Suriyada hərbi çevrilişin qarşısını necə almasından və ölkəni xaos, vətəndaş müharibəsindən necə xilas etməsindən də danışılır.

 

Əş-Şara yazır ki, həmin il Suriya lideri Hafiz Əsəd ağır xəstə olanda SSRİ rəhbərliyi Dəməşqdə hakimiyyət böhranının qarşısının alınmasında iştirak edirdi. Bu zaman Dəməşqdə prezident Hafiz Əsədlə onun qardaşı Rifat Əsəd (hazırda mühacirətdədir) arasında münaqişə baş verdi. Rifat qardaşının səhhətinin pisləşməsindən istifadə edərək özünə sadiq olan hərbi qüvvələrin köməyi ilə hakimiyyəti ələ almağa cəhd etdi. Rifat Əsədə sadiq qüvvələr Dəməşqə nəzarəti ələ almışdı, paytaxtı bir hissəsinə isə Hafiz Əsəd sadiq qüvvələr nəzarət edirdi. Dəməşqin mərkəzində hər an qarşıduran qüvvələr arasında döyüş başlaya bilərdi.

 

Belə vəziyyətdə Sovet rəhbərliyi KQB generalı, Nazirlər Sovetinin sədr müavini Heydər Əliyevi təcili olaraq Dəməşqə ezam edir. Heydər Əliyev Dəməşqə çatır və Rifat Əsədlə görüş xahiş edir. Onun məqsədi ölkədəki daxili siyasi vəziyyəti araşdırmaq idi.

 

Əş-Şara kitabında yazır ki, prezident Hafiz Əsəd Heydər Əliyevin Rifat Əsədlə görüşməsinə qarşı çıxmır. Prezident həmin vaxt vitse-prezident vəzifəsini tutan Əş-Şaraya tapşırır ki, Əliyevi görüşlərində müşaiyət etsin. Bu səbəbdən o, Heydər Əliyevlə Rifat Əsəd arasında danışıqların bütün detallarını bilirdi.

 

Keçmiş vitse-prezident yazır ki, bu danışıqlardan az sonra Hafiz Əsəd qardaşını vitse-prezident vəzifəsinə təyin edir və onun hakimiyyət səlahiyyətlərini azaldır. Əş-Şara yazır ki, Hafiz Əsəd ona qarşı ciddi rəqibə çevrilən qardaşından yaxa qurtarmaq üçün mümkün olanı edir, eyni zamanda bunu layiqli şəkildə həyata keçirməyə çalışır.Hafiz qardaşını vitse-prezident təyin etsə də Əş-Şaraya tapşırır ki, Rifatın ölkədən sürgün edilməsinə hazırlıq görsün.

 

Müəllif yazır:”Mən Fransa səfiri ilə daimi təmasda idim, Rifatın vitse-prezident statusunda Parisə rəsmi səfərini təşkil etməyə çalışırdım. Plana görə səfərdən sonra Rifat orada qalmalı idi. Lakin Fransa XİN Rifatı qəbul etməkdən imtina etdi. Mən xahişi dəfələrlə təkrarladım, lakin fransızlar qərarlarını dəyişmədilər və nəticədə bizim ölkələrimiz arasında münasibətlər bir qədər gərginləşdi”.

 

Əş-Şara fransızlardan rədd cavabı alandan sonra müttəfiq ölkəyə - SSRİ-yə müraciət edir. SSRİ-nin Dəməşqdəki səfiri Vladimir Yuxinlə danışır. “Yusin dost ölkənin səfiri kimi Rifatla bağlı situasiyanın bütün incəliklərini bilirdi. Çünki bütün sovet rəhbərliyi, o cümlədən Heydər Əliyev situasiyanı birbaşa öyrənmişdi. Sovet rəhbərliyindən cavab tez gəldi, onlar xahişi təmin etdilər”, - kitabda deyilir.

 

Bundan sonra Hafiz Əsəd Rifatı vitse-prezident statusunda Moskvaya rəsmi səfərə göndərir. Səfərdə onu yüksək vəzifəli hərbçilər müşaiyət edirdi. Beləliklə, Hafiz Əsəd qardaşı ilə birlikdə ona sadiq olan 70 hərbçini də Moskvaya sürgün edir. Rifatın Dəməşqi tərk etməsi böhranın sona çatması ilə nəticələnir. Müəllif yazır ki, ruslar 1984-cü ildə olduğu kimi indi də elə hərəkət etsədilər, yəni Bəşər Əsədi sürgünə aparsaydılar Suriyadakı bu qırğın da olmazdı.(Virtualaz.org)