Məlum olduğu kimi, Türkiyə PKK-nın Suriya qolu olan PYD-nin hərbi qanadı YPG-nin mövqelərini artilleriya zərbələrinə məruz qoyub. Buna səbəb YPG-nin Türkiyə sərhədlərinə təhlükəli həddə yaxınlaşmasıdır. Məhz bu səbəbdən də YPG silahlılarının mövqelərini top və digər artilleriya növlərindən atəşə tutan Türkiyə kürd silahlılarını bölgəni tərk etməyə səsləyib.
Artilleriya
zərbələri ilə yanaşı, Türkiyə Suriyada quru əməliyyatlarına başlamaq üçün də öz
hazırlığını davam etdirməkdədir. Lakin əskər ekspertlər hesab edir ki, Türkiyənin
Suriyada quru əməliyyatına başlaması üçün ABŞ və NATO-nun ona dəstək verməsi
mütləqdir. Əks təqdirdə, Suriyada Türkiyənin təkbaşına aparacağı quru əməliyyatları
ciddi itkilərə səbəb ola bilər.
Maraqlıdır,
Türkiyənin YPG mövqelərinə endirdiyi artilleriya zərbələri nəyin bahasına
olursa-olsun Suriyada hərbi mövcudluğunu qoruyub saxlamaq niyyətində olan
Rusiya ilə münasibətlərinə necə təsir göstərəcək? Türkiyənin Suriyaya hərbi
müdaxiləsi onu Rusiya ilə hərbi müstəvidə üz-üzə gətirə bilərmi?
Məsələ
ilə bağlı Moderator.az-a açıqlama verən Azad Demokratlar Partiyasının sədri,
politoloq Sülhəddin Əkbər YPG-nin Türkiyənin elan etdiyi qırmızı cizgiyə etina
etmədiyini, məhz bu səbəbdən artilleriya zərbələrinə məruz qaldığını bildirib:
“Öncə
onu nəzərə alaq ki, Türkiyə PYD-ni və onun hərbi qanadı olan YPG-ni PKK-nın
qanadı hesab edir, yəni terror təşkilatı kimi tanıyır. Ikincisi, Türkiyənin öz
təhlükəsizliyi ilə bağlı bəlli etdiyi qırmızı cizgisi var. Bu cizgiləri YPG-yə
elan edib. Bu cizgi isə Fərat çayının qərb sahilinə keçməməklə bağlıdır. Bu dəfə
YPG öz aləmində guya biclik işlədib. Fərat çayının qərb hissəsinə keçməyib,
Azez istiqamətində hərəkət edərək bəzi mövqeləri ələ keçirməyə çalışıb. Azez
yaxınlığındakı hava limanını ələ keçirib. Bu isə mahiyyət etibari ilə Türkiyənin
qırmızı cizgisini keçmək deməkdir. Türkiyə bu barədə bütün tərəflərə zamanında
xəbərdarlıq etmişdi. Lakin edilən bütün xəbərdarlıqlara rəğmən PYD-nin bu
addımı Türkiyəni hərbi müdaxiləyə əl atmağa vadar etdi. Türkiyə hərbi dairələrinin
verdiyi məlumata görə, həm Suriya rejimi, həm də YPG tərəfindən Türkiyə tərəfinə
atəş açılıb. Trükiyə tərəfi isə buna artıqlaması ilə cavab verib və YPG-nin nəzarəti
altında olan hava limanı da sıradan çıxarılıb”.
S.Əkbərin
firkincə, Suriyaya quru qoşunlarının müdaxiləsi Türkiyə və Səudiyyə Ərəbistanının
ABŞ-la apardığı danışıqların nəticəsindən asılı olacaq:
“Suriya
məsələsinə görə, onsuz da Rusiya və Türkiyənin münasibətləri kifayət qədər gərgin
idi. Bu məsələdə bütün tərəflərin mövqeyi kifayət qədər aydındır. ABŞ bu məsələdə
nə qədər vasitəçilik etməyə çalışsa da, münasibətlərin yaxşılaşması istiqamətində
hər hansı irəliləyiş müşahidə edilmir. Təbii ki, Hələb ətrafında baş verən
proseslər, Rusiya və İranın dəstəyi ilə Hələbə gedən yolların bağlanması, şəhərin
mühasirəyə alınması Türkiyənin maraqları baxımından yolverilməzdir. Türkiyənin
baş naziri də öz açıqlamasında bildirdi ki, buna yol verilməyəcək. Hesab edirəm
ki, Suriyaya müdaxilə ilə bağlı Türkiyə və Səudiyyə Ərəbistanı ABŞ-la
danışıqlar aparır. Onlar ABŞ-ın dəstəyini təmin etməklə yanaşı, quru əməliyyatlarına
başlamaq təklifi də gündəmdə idi. Bu təklif və müdaxilə imkanı ABŞ tərəfindən
öyrənilməkdədir. Hələlik hərbi müdaxilə olmasa da, bu müdaxilə planlama mərhələsindədir.
Türkiyə tərəfindən ABŞ-la razılıq əldə edilməyə çalışılır. Cenevrədə gedən
danışıqlar pozulub. Danışıqlar Münhendə davam etdirildi. Lakin atəşkəslə bağlı
Münhendə əldə edilən şifahi razılaşma da pozulur. Tərəflər də barışın
mümkünlüyünə pessimist yanaşır. Bu baxımdan hərbi müdaxilə ehtimalı artır. Lakin buarada həlledici söz ABŞ-a məxsusdur.
Son sözü o deyəcək. Nə Türkiyə, nə də Səudiyyə Ərəbistanı ABŞ-la
razılaşdırmadan Suriyada quru əməliyyatlarına başlamaq niyyətində deyillər.
Çünki qarşılarında Rusiyanı görəcəklərini bilirlər”.
Seymur Əliyev