II hissə

- 2000-ci ildən AYB-nin üzvüyəm. Əslində çoxdan ola bilərdim. Çünki mən hələ rayonda olanda kitablarım nəşr olunmuşdu. Orda olanda belə, təklif gəlirdi ki, sənədlərini hazırla göndərək. Amma mən özümü hələ o yerdə görmürdüm. Ümumiyyətlə isə, mən hər şeyi çox çətinliklə tapmışam. 17-18 yaşımdan yazırdım, amma 23 yaşımdan çap olunmağa başladım. Ona görə ki, həmişə yazdıqlarımı cırıb atırdım. 

- Ədəbiyyata və AYB-yə çox yüksək nəzərlə baxırdım və ozümü də onların arasında görmürdüm, layiq də bilmirdim. AYB mənim üçün əslində elə Məkkə, Mədinə qədər müqəddəs idi. Tutaq ki, “nə olsun, mənim bir kitabım çıxıb” deyə düşünürdüm və hesab eləmirdim ki, bu mənə AYB-nin üzvü olmaq haqqı vermir.  

- O başqa söhbətdir. Sonra da həyatın müəyyən məcburiyyətləri üzündən Bakıya gəldim. Gələndən sonra da müəyyən qəzetlərdə işləyirdim və yenə də çap olunurdum. Onda görür və bilirdim ki, ətrafımdakı adamların çoxu AYB-yə üzv olmağa can atırlar. Amma mən nə bu barədə düşünür, nə də can atırdım. Bir dəfə təsadüfən pilləkənin ayağında, o vaxtlar bizim Naxçıvan YB-nin sədri olan Hüseyn İbrahimovla rastlaşdıq. Rəhmətlik mənə çox qəribə görünən bir tərzdə dedi ki, səni göydə axtarırdım, yerdə əlimə düşübsən, neçə müddətdi ki, səni Yazıçılar Birliyinə gətirmək istəyirik, amma tapa bilmirik. Təsəvvür edin, o yaşda kişi təzədən pilləkənləri mənimlə qalxdı və Arif Əmrahoğluna  dedi ki, bəs bizim bu qızı niyə AYB-yə üzv eləmirsiniz? O da dedi ki, bizə sənəd verməyib. Sonra orda mənə dedilər ki, üç nəfər yazıçının zəmanəti lazımdı və sair. Mən də daha Hüseyn müəllimin sözündən çıxa bilmədiyim üçün, bir az da məcbur olub, sənədləri hazırladım və təqdim etdim. O arada “Mənim gerçək nağılım” adlı bir yazım ərsəyə gəldi. Məsələ burasındadır ki, sənədlərimi təqdim eləyəndə məndən tərcümeyi-hal  istədilər. O tərcümüyi halı yazmaq üçün saatlarla oturdum və nə qədərsə varaq korladım. Təbii ki, məm də hamı kimi adi qaydada rəsmi bir sənəd yazmalıydım. Ancaq qəlbimdən keçən, içimi didib tökən bir şeylər var idi. Niyəsə o tərcümeyi-halla başqa bir şeyi də demək istəyirdim. Nəsə, nəticədə həmin o esse alındı və sonralar da “Mənim gerçək nağılım” adı ilə çap olundu. Gətirib sənədləri Fikrət Sadığa verəndə, dedim ki, tərcümeyi halı yazırdım, belə bir yazı alındı. Dedi ki, oxu görək nə alınıb? Inanin ki, həmin o yazını indiyə qədər, bəlkə də yüzlərlə dəfə oxumuşam, bununla belə, indi də oxuyanda kövrəlirəm. Orda da güclə oxuyurdum. Bir də başımı qaldıranda gördüm ki,  Fikrət Sadıq da, Söhrab Tahir də, Gülhüseyn Hüseynoğlu da ağlayırlar. Yazıda mənim babamın İrandan keçib gəlməsi-filan kimi məqamların olması da Söhrab Tahirə xüsusilə çox təsir eləmişdi, o qədər ki, hətta bir müddət danışa da bilmədi. Sənədlərə baxanda zəmanətin niyə iki olduğunu soruşdular və dedim ki, üçüncüsünü Nəriman müəllim verəcək, sabah götürəcəm.

- Nəriman Həsənzadə. Bu məqamda Söhrab Tahir dedi ki, əşi, heç hara da getmə, birini də mən yazıram. Sonradan həmin yazı “Ədəbiyyat” qəzetində çıxdı və Söhrab müəllim kimi gördüsə, hamıya dedi ki, o yazını oxusun. Hətta indilərdə də hər dəfə görəndə Söhrab Tahir mütləq o yazıdan danışır və mütləq bir şeyi də vurğulayır ki, sən əslində öz taleyini yaza-yaza Azərbaycanın taleyini yazıbsan. 

- Əslində mənim də ən yaralı yerim məsələnin bu tərəfidir. Düzdür, o ev söhbətindən sonra mən bir televiziya verilişində də çıxış eləmişdim və hiss edirəm ki, bununla bağlı hələ də mənə qarşı bir düşmən mövqeyi var.

- Yəqin ki, insanların öz haqqını tələb eləməyi kimlərinsə xoşuna gəlmir. Mən onu da demirəm ki, mənin orda mütləq haqqım var. Amma əslinə qalanda, mən 2000-ci ildən oranın üzvüyəm və ev üçün növbəyə də durmuşdum. Bəlkə də mən heç bu məsələdə haqq kimi nəyisə tələb etməzdim də. Işlər belə gətirdi ki, 2006-cı ildə qardaşımın özündən sonra həyat yoldaşı da  rayonda vəfat elədi. Mən məcburiyyət qarşısında onun iki körpə övladını da, xəstə anamı da Bakıya öz yanıma gətirməli oldum. Bilirəm ki, həyat çoxları üçün həmişə ağır olub və mənim həyatım isə ümumiyyətlə sözlə deyiləcək deyil. Təsəvvür edin ki, mən o uşaqlarla, öz övladlarımla və xəstə anamla Bakıda 21 dəfə ev dəyişmişəm.

- Bəli. Bəlkə indi deyəcəyim sözlər  yenə də sensasiyaya səbəb olacaq və bilənlər də bilir ki, mənim qədər bu ölkədə qaçqın-köçkün dərdinə yanan ikinci bir adam yoxdur. Amma çox qəribədir  və çox da maraqlıdır ki, mənim kirayə qaldığım mənzillərin də azı 99 faizi elə qaçqın-köçkünlərin evləri olub. Və bütün bu illərdə belə başa düşmüşəm ki, Azərbaycanın ən böyük qaçqını da, köçkünü də elə məniymişəm.

- Bir müddət əvvəl, onda hələ millət vəkili olan çox hörmətli Sabir Rüstəmxanlı mənə məsləhət gördü ki, Anar müəllimdən xahiş elə, qoy o prezidentə bir məktub yazsın və bu cür çətinliklə yaşamağınla bağlı dövlət başçısınna müraciət eləsin. Düzünü deyim ki, o vaxta kimi heç mənim özümün ağlıma belə bir şey gəlməmişdi. Gəldim Anar müəllimə bu məsələni dedim, ancaq mənə müsbət cabab verilmədi və dedilər ki, Sən özün prezidentə müraciət eləyə bilərsən. 

- Yox, mən elə düşünmürəm, amma yəqin ki, onlar düşündülər ki, mənimlə bağlı belə bir müraciət olunsa, ehtiyacı olan digər şəxslər də bu cür istəklərdə buluna bilərlər. Bilmirəm, hər halda mən bu cür yozum verdim buna. Sonradan dostların məsləhəti və təkidi ilə mən elə bir müraciət yazdım. Düzünü deyim ki, bir az da buna görə utanırdım, amma eyni zamanda da bunu eləməyə məcbur idim.  Hətta həmim müraciətimə 10 nəfər millət vəkilləri,  xalq şairi və yazıçılar da qol çəkmişdilər.     

- Nəriman Həsənzadəydi, Söhrab Tahir idi, Qabil idi və sair. Məktubu göndərdim və sonra da nə olar-olmazını düşünmürdüm. Amma hər dəfə Qabil müəllim məni görəndə deyirdi ki, o məktubun axırı nə oldu? Və günlərin birində o məktubun taleyini necə olduğunu bilmək üçün, Qabil müəllimin də köməyi ilə hardan,  necə zəng vurmağı öyrəndim. Prezident Aparatında məktublar şöbəsinin müdiri olan Süleyman müəllimlə danışdım. Məktubumla bağlı ondan soruşdum. Dedi ki, bir gün sonra zəg vur, cababını deyərəm. Bir gün sonra zəng vurdum və məktubumun sözlərinə, ora qol çəkmiş millət vəkillərinin, şairlərin adlarına qədər hər şeyi dedi. İstəyirəm burda bir balaca haşiyə çıxıb deyim ki, məktuba qol çəkmək üçün umduğum, tanıdığım, mənim qələmimə bələd olan adamların adlarını yazmışdım. Onlardan biri də Əkrəm Əylisliydi. Mən onu həmişə böyük yazıçı bilmişdim, hətta haqqında yazılarım da olub. Amma məktubuma adları yazılanlardan bircə nəfər qol çəkməmişdi ki, o da Əkrəm Əylisli idi. O demişdi ki, mən belə şeylərə inanmıram, filan. Onun sonrakı hərəkəti də sübut elədi ki, onun bizimlə millət olaraq həmişə problemi olub. İndi çox adamlar çox şey danışır, haqlı olan da var, olmayan da, amma mən Əkrəm Əylislini ümumiyyətlə azərbaycanlı hesab eləmirəm. Böyük yazıçı olub-filan, bu tamam ayrı söhbətdir.  Sualiniza qayıdıb deyim ki, mən hələ lap erkən yaşlarımdan, oxuduğum kitablar məni tuturdusa, o kitabların müəlliflərinə məktub yazırdım. Həmin yazıçılardan biri də Anar idi. Anarı tanımadan, əsərlərini oxuduqca, ona 5 dənə məktub yazmışdım. Anar haqqında yazdığım kitabda da o məktublar var. Bu cür məktub yazdığım yazıçılardan biri də Əkrəm Əylisli olub. Indi qəribə və hətta inanılmaz da səslənə bilər, amma Anardan da mənə cavablar gəlirdi və sonra elə bir görüş oldu ki, orda Anar özü dili ilə dedi ki, mən heç Aləmzərə cavab verə bilmirdim. Nə isə, Süleyman müəllim mənə dedi ki, məktubunuzun  üstünə  prezident tərəfindən “həll olunsun” yazılıb və Fatma Abdullazadənin arxivindədir. Soruşdum ki, Süleyman müəllim, necə bilirsiniz, müsbət həll oluna bilərmi, “oluna bilərmi nə deməkdir, mütləq olunmalıdır, prezidentin “həl olunsun” yazdığı məsələ həll olunmaya bilməz” ”“ dedi. 

- 2006-cı il. 

- Amma təəsüf ki, olunmadı.

- Mən fikirləşirəm ki, burda da kiminsə qərəzi rol oynadı. Mən o məktubumda yazmışdım ki, o evi heç bir yazıçı-şair kimi, qələm adamı kimi itəmirəm və mən bir Azərbaycan qadınıyam, bir azərbaycanlı  anayam və illərdi ki,  21 dənə qaçqın-köçkün evində kirayənişin kimi yaşayıram. Düzdür, mən rayondan gəlmişdim, amma mən orada öz evimi atıb gəlməmişdim ki. Çünki mənim heç orda da evim yox idi axı. Yəni bu ölkədə öz evi olmaq mənim də haqqımdır. Fatma Abdullazadə də bir qadın idi və mən onun atasından ev istəməmişdim ki. Yəni atasının cibindən pul götürüb mənə nəsə eləmirdi  haa. Əgər dövlətin o boyda rəhbəri buna qol çəkibsə,  bir qadın  başqa bir qadına qarşı necə bu qədər düşməncəsinə yanaşa bilərdi?

- Düşmənçilikdən söhbət getmir və mən belə başa düşürəm ki, bir məmur öz rəhbərinin imzasına belə məsuliyyətsiz yanaşırsa, bunun adını siz deyin, ya da elə Fatma xanımın özü desin. Axı o boyda prezident bir də mənnən maraqlana bilməz ki, məsələn o məktubun talryi nə oldu-filan. Bəlkə də o fikirləşir ki, artıq çoxdan bu iş həllini tapıb və Aləmzər də evində oturub, balalarınnan bir yerdə, Allaha dua edir. Mən bir dəfə millət vəkili Elmira Axundovaya dedim ki, belə bir şey olub, amma ki, heç Fatma Abdullazadənin qəbuluna da düşə bilmirəm. Çox çalışdım ki, qəbuluna düşəm, mümkün olmadı. Hətta bir dəfə zəng vuranda özü götürmüşdü telefonu və rus dilində nəsə danışdı və bir kəlmə adımı deyən kimi qoydu yerinə. 

- Bu müddət ərzində onun özünə də neçə dəfə məktubla müraciətlər eləmişəm, yadına nəliri salmışam, amma, ümumiyyətlə hərhansə formada  cavab verilməyib. Hətta bizim qurultayda çıxış edəndən sonra mən ona yaxınlaşdım və xahiş elədim ki, bu işə ədalətlə baxsın, amma yox ki, yox. Dedim ki, Elmira axundovaya bi haqda danışdım, o bilirsinizmi mənə nə dedi ?