Mən Babək Qurbanovla çoxdan, lap çoxdan tanışam. Biz ötən əsrin 80-ci illərində eyni bir elmi-tədqiqat qurumunda- Fəlsəfə və Hüquq İnstitutunda çalışmışıq. Mən Elmlər Akademiyasının aspiranturasına daxil olanda Babək Qurbanov artıq tanımış alim, fəlsəfə elmləri doktoru idi.

Babək Qurbanov çoxsaylı elmi əsərlərin müəllifidir. O, ölkəmizi dəfələrlə yabançı məmləkətlərdə layiqincə rəmsil etmişdir. Alimin Rusiyada, Türkiyədə kitabları nəşr olunmuşdur.

Babək müəllim artıq 25 ilə yaxındır ki, qonşu və dost ölkədə-Türkiyədə çalışır. O, indiyəcən müxtəlif universitetlərdə dərs demiş, yüzlərlə öyrənci yetişdirmişdir.

Söhbətimin əvvəlində qeyd etdiyim kimi, mən Babək bəylə çoxdan tanışam. Amma qəribə burasıdır ki, bu əzəli tanışlıq yalnız sonralar- Babək müəllim Türkiyəyə gedəndən sonra dostluğa çevrildi.

Etibarlı dostum hər dəfə Vətənə dönəndə telefon açıb məni arayır, iş-gücümlə maraqlanır. Adətən, biz görüşəndə Babək Qurbanovun sualı belə olur:

-Qağa, təzə nə yazırsan, nə yaradırsan? Təzəlikcə hansı pyesin tamaşaya qoyulub? Uzaqdayam, tamaşalarına baxa bilmirəm. Heç olmasa kitablarından ver, qoy qürbət eldə oxuyum.

Doğrusunu deyim ki, mən son vaxtlar adamlara kitab verdəyi xoşlamıram. Niyəsi də bununla bağlıdır ki, əksəriyyət “etika xətrinə” kitab istəyir və çox vaxt bu kitabların heç varağını da tərpətmir.

Növbəti görüşlərin birində Babək bəy məndən yenə kitab istədi. Çantamdakı kitabı çıxarıb ona təqdim edtdim. Bu, mənim rusca nəşr edilmiş “Pyeslər” («Пьесы») məcmuəm idi. Doğrusu, bir müddət kitabın sonrakı taleyindən xəbərsiz qaldım. Bir də ki, nə xəbər olmalı idi? 

Günlərin bir günü internetdə öz ad-soyadımı yazarkən haqqımda osmanlı türkcəsində bir yazının nəşr olunduğunu gördüm. Təəccübləndim. Baxıb gördüm ki, yazının müəllifi Babək müəllimdir. Yazı Türkiyənin    “İL  QAZETESİ”ndə  (ekim ayı 2009-cu il tarixdə) iki sayda dərc olunmuşdu. 

Məni təəccübləndirən məsələlərdən biri dostumun bu barədə mənə heç bir söz deməməsi oldu. Yalnız bizim növbəti görüşümüz zamanı bunu xatırladanda Babək bəy özünəməxsus bir xoş təbəssüm və təvazökarlıqla  dedi:

-Ay qağa, bu, nə böyük işdir ki? Xoşuma gəlib, yazmışam.

Məni təəccübləndirən başqa bir nəsnə də vardı ki, bu da tam bir cəhətlə bağlıydı. Artıq qeyd etdiyim kimi, mən dostuma, rusca tərcümə olunmuş kitabımı vermişdim. Təbii ki, Babək Qurbanov rus dilini yüksək səviyyədə bilir. Bu dildə onlarla əsərin müəllifidir. Yəni burada təəccüblü heç nə yoxdur. Təəccüblü orası idi ki, Babək müəllim rusca təqdim edilən kitabdakı pyeslər haqqında (o əsərlərin  sayı isə, səhv etmirəmsə onbeş idi)  yazarkən, onların hamısının adını Azərbaycan dilində, yəni orijinalda olduğu kimi, tam adekvat variantda vermişdi. Deyə bilərlər ki, burada təəccüblü nə var ki? Məsələ burasındadır ki, həmin pyesləri rus dilinə çevirən tərcüməçilər bəzən əsərin konkret adı ilə bağlı müxtəlif variantlar təklif etmişdilər. Biz rus dilində son variantın adını “tapmaq” üçün bəzən uzun-uzadı götür-qoy etmiş, hətta tərcüməçilərlə kəskin mübahisələrə qatılmışdıq. Babək bəysə, necə deyərlər, bu adların düzgün çevrilməsi üçün heç kəslə fikir dartışması aparmamış, amma oxu necə deyərlər “gözündən vurmuşdu”.

Sonrakı dönəmlərdə biz görüşən zaman Babək müəllim məndən yenə təzə kitablarımı istəyirdi. Təbii ki, mən dostumun sözündən çıxmırdım.  Və aradan çox az bir müddət keçmiş ona təqdim edilən kitabların rəyini sayt və ya qəzet-jurnal səhifələrində görürdüm. 

Beləliklə, indi mənim əlimin altında Babək Qurbanovun kitablarımla bağlı yazdığı dörd məqalə var. Və mənə elə gəlir ki, bu yazılar görkəmli bir alimin təkcə mənim fəaliyyətimlə bağlı adi, sıradan fikir və mülahizələri deyil, bütöv mədəniyyətşünaslıq və elmşünaslığımızla bağlı həssas düşüncələridir. Həmin yazılarda müəllifin erudisiyası, ürək genişliyi, prinsipiallığı, mövqeyi, səmimiyyəti aydın duyulur.

Babək müəllimlə bu günlərdə görüşərkən onun mənim elmi və bədii kitablarımla bağlı yazdığı məqalələrin sayı ilə maraqlandım. O, gülümsəyib dedi:

 -Qağa, mənə neçə kitab vermisənsə, hamısı barədə yazmışam. Ola bilsin ki, o yazıların bəzisi sənə çatmayıb.

Mən də ona zarafatla dedim:

-Gözəl insan, o məqalələrin yazıldığı tarixi, çap olunduğu qəzet-jurnalın adını mənə demisiz ki, mən də onların sayını dəqiq bilim? Ordan-burdan eşidib bilirəm ki, barəmdə hardasa nəsə yazmısız. Ta belə qərara gəlmişəm ki, innən belə Sizə kitab bağışlamayım. 

O, təəccübləndi:

-Niyə? Nə üçün? Nə olub ki?

Mən yarızarafat-yarıciddi dedim:

-Rəhmətliyin oğlu, əvvəla,  indi az qala, heç kitab oxuyan yoxdur. İkincisi də ki, kitablarla Sizi yormaq istəmirəm.

Dostum bir az fikrə gedib, özünəməxsus asta səslə, ciddi tərzdə dedi:

-Yox, bunu düz demirsən. Əvvvəla, kitab oxuyan var, misal üçün elə biri mən özüm. İkincisi də ki, kitablar məni yormur. Xüsusən, bəyəndiyim kitablar. Sevdiyim müəlliflərin  kitablarını mən ürəklə oxuyuram. Hətta, onlar haqda ürəklə  yazıram da. Bir də ki, kitabsız ziyalı ömrü olar? Allaha şükür, bizdə kitab probleminin komik və faciəli cəhətlərini sən özün “Köhnə kitablara elegiya” hekayəndə açıb tökmüsən...

Babək Qurbanov pedaqoq, filosof, musiqişünas, bəstəkar, esseist, tərcüməçi kimi bu gün öz fəaliyyətini Qaziantep Universitetində (Türkiyə) davam etdirir.

P.S. Ötən əsrin 90-cı illərində (səhv etmirəmsə, lap elə 90-cı ildə) o vaxt yenicə fəaliyyətə başlasa da oxucular arasında  çox  tez populyarlıq qazanmış  “Xəzər” jurnalı redaksiyasına getmişdim. Dərginin Baş redaktoru Vaqif Cəbrayılzadə ilə görüşən zaman şair dostum  mənə dedi ki, bəlkə bizə bir fəlsəfi tərcümə verəsən. Mən müxtəlif filosofların və əsərlərin adını çəkdim. Tərcümə mərkəzinin o vaxtkı müdiri, mərhum Aydın Məmmədov bizimlə söhbətə qoşuldu. Belə qərara gəldik ki, görkəmli rus filosofu Nikolay Berdyayevin “Rus kommunizmınin qaynaqları və mənası” əsərini tərcümə edim. Əsərin böyük bir hissəsini dilimizə çevirdim. Və həmin parca dərgidə dərc olundu.  Amma tərcüməni obyektiv və subyektiv səbəblərə görə başa çatdıra bilmədim. Aradan illər keçdi. Bir-iki il əvvəl Babək müəllim mənə bir kitab verib dedi ki, vaxtın olsa baxarsan. Baxıb gördüm ki, vaxtilə Berdyayevin bir hisssəsini tərcümə etdiyim məşhur əsəridir. Əsər osmanlı türkcəsində nəşr edilmişdi. Təbii ki, mənim etdiyim tərcümədən Babək bəyin xəbəri yox idi. Əsəri tərcümədə təzədən diqqətlə oxudum. Babək Qurbanovun ruscadan türkcəyə tərcüməsinə heyran qaldım və növbəti görüşdə zarafatla ona dedim:

- Babək müəllim, gərək mən  bu əsəri öz dilimizə orijinaldan, yəni Nikolay Berdyayevdən yox, elə sizin tərcümədən- osmanlı türkcəsindən çevirəydim.

P.P.S.İstəyirəm bir-iki kəlmə də Babək Qurbanovun xarakterik cəhətləri barədə deyim. O, olduqca təvazökar, sadə, səmimi bir insandır. Adamlarla tez ünsiyyətə girir, yumoru sevir və elə özündə də yumor hissi güclüdür. Necə deyərlər, hamı ilə dil tapmağı bacarır. Yüksək mədəniyyət, mənəviyyat və əxlaq sahibidir. Onun dostları arasında hər cür peşə və sənət sahibi (hətta, heç bir işi-peşəsi olmayanlar da)  vardır. Babək öz dostlarını çox sevir. Elə dostları da Babək bəyi daim xətrini yüksək tutur, onu qiymətləndirirlər. 

P.P.S.S. Yeri gəlmişkən,  onu da deyim ki, Babək bəy bir çox yazılarının altına bəzən “Osmanoğlu” imzasını da atır. O, böyük sənətkarımız, Xalq şairi, mərhum Osman Sarıvəllinin oğlul yadigarıdır. Çoxumuz Babək Qurbanovu elə şair ürəkli filosof kimi tanıyırıq.