“Yaxşı oldu ki, çevriliş baş tutmadı, çünki Türkiyə bizə qardaş dövlətdir. Kimin hakimiyyətə gəlməsindən, hakimiyyətdən getməsindən asılı olmayaraq qanı tökülənlər bizim qardaş-bacılarımızdır. Türkiyə bizə çox əziz bir dövlətdir”.

Bunu Moderator.az-a açıqlamasında politoloq Cümşüd Nuriyev dünən gecə Türkiyədə baş verən hadisələr haqqında danışarəkən deyib.

C.Nuriyev bildirib ki, Türkiyədə baş verənlər əslində dövlət çevrilişi idi:  “Zaman-zaman Türkiyədə hərbçilər dövlət çevrilişi edib, axırıncı çevriliş də 1997-ci ildə olmuşdu. O zaman Nəcməddin Ərbakanı devirmişdilər. Hazırda Türkiyədə Ədroğanın siyasətinə qarşı böyük bir qüvvə var. Həmin qüvvə həm dinçilərə, həm Ədroğanın Suriya siyasətinə qarşı mübarizə aparır. Həm də Ərdoğanın yürütdüyü xarici siyasətdə (Rusiya və İsraillə gərginliyin olması və sonradan 180 dərəcə geri dönüb əvvəlki siyasətdən imtina etməsi), eləcə də Avropa İttifaqı ilə aparılan siyasətdə də çox ciddi problemlər var.

Bütün bunların fonunda da Ədroğana qarşı olan qüvvələrin çevrilişə cəhdi nəticəsində 60-a yaxın adam ölüb, ilkin məlumata görə 756-sı həbs olunub, Daxili İşlər Nazirliyinin 5 generalı, 29 polkovniki vəzifəsindən uzaqlaşdırılıb. Çevrilişə cəhd nəticəsində Böyük Millət Məclisi, Kanal D, TRT və digər dövlət kanalları götürülmüşdü. Buna da iki yanaşma var, türk telekanalları bildirir ki, bunları hərbçilər dağıdıb, amma başqa bir məlumat da var ki, bunları Ərdoğan bombalatdırıb. Hazırda müxalifət, həm MHP, həm CHP dövlət çevrilişinin, qeyri qanuni yolla hakimiyyətə gəlməyin əleyhinədir”.

Politoloq onu da qeyd edib ki, bu çevriliş Türkiyədə gözlənilən idi: “Biz dəfələrlə bəyan etmişdik ki, Türkiyədə hakimiyyət dəyişikliyi ehtimalı yüksəkdir. Həm daxili gərginlik yüksəkdir, həm də xarici gərginlik. Dövlət çevrilişinə cəhddə xarici faktorları da yaddan çıxarmaq lazım deyil. Türkiyənin ərazisində NATO-nun hərbi bazası var və nəzərə alsaq ki, hərbçilər xüsusi hazırlıqlıdır, deməli bu məsələdə Qərbin, xüsusilə ABŞ-ın maraqları olub. Türkiyə Rusiya yaxınlaşması təbii ki, onların siyasətinə kənar idi. Hər halda indi istintaq başlayıb, bu hərbçiləri hazırlayanların içərisində xaricilərin olacağı yüzdə-yüz idi. Türkiyədə hakimiyyətin devrilməsində PKK da, ermənilər də maraqlı idi. Çünki son zamanlar Ərdoğanın Qarabağ məsələsini gündəmə gətirməsi və Türkiyənin bu məsələdə mövqeyinin dəyişməzliyi təbbi ki, erməniləri də narahat edirdi. Çevrilişə cəhdin arxasında kimlərin dayandığı məlum olacaq, ancaq bütün hallarda burada bir çox maraqlar toqquşmuşdu. Həm də Türkiyədə, bildiyimiz kimi, dinçilik çox sürətlə yayılır. Suriyadan gələn 2 milyona oturumun verilməsi məsələsi də gündəmə gəlib. Belə bir şəraitdə istər-istəməz narazı qüvvələr çox idi”.

C.Nuriyev sonda bundan sonra Türkiyə dövlətinin necə davranmalı olduğu haqqınd da danışıb: “Bundan sonra Türkiyə, xüsusilə Ərdoğan baş verənlərdən bir nəticə çıxarmalıdır. Həm daxili, həm də xarici siyasətdə konkretliyə keçmək lazımdır. Düzdür, bu zərbədən sonra Türkiyədə böyük həbslər olacaq və bu da təbiidir. Amma bəzi məsələləri fikirləşmək lazımdır ki, bu hadisə bir də təkarar olmasın. Nəzərə alsaq ki, Türkiyədə yenə də ordunun böyük rolu var. Həm də burada ordu böyüklük göstərdi, dinc əhaliyə atəş açmadı. Hansı ki, dinçiləri əli-ayağı yalın qabağa verdilər ki, qırılsa da, bunlar qırılsın. Ordu isə onlara atəş açmadı və bu da ordunun böyüklüyünü göstərdi. Daha doğrusu Türk millətinin böyük olduğunu, öz soydaşlarına hörmət edən olduğunu gündəmə gətirdi. Mənə elə gəlir ki, Ərdoğan da həmin hərbçilərlə daha yumşaq cəza tədbirləri görsə, bu Türkiyədə gərginliyi azalda bilər. Çox təəssüf ki, 20 illik fasilədən sonra Türkiyədə dövlət çevrilişinə cəhdin yenidən gündəmə gəlməsi bir çox presentlərlə nəticələnə bilər. Bu hadisə həm Ərdoğan üçün, həm də Türkiyənin indiki rəhbərliyi üçün bir dərs olmalıdır”. 

Rumiyyə