Dünən tanınmış şair, televiziya mütəxəssisi Camal Yusifzadə ömrünün 75-ci ilində dünyasını dəyişdi.  Ã–mrünün yaradıcılığa, televiziya məkanına həsr edən C. Yusifzadə ilə ötən ilin yayında yubiley münasibətilə görüşüb, söhbətləşmişdik. Daha sonra mərhum şairlər təsadüfən rastlaşdıq, söhbət etdik. Bu dəfə yaradıcılıqdan deyil, televiziya və onun problemlərindən danışdı. Təqaüdə çıxsa da, yenə də təcrübəli kadr kimi televiziya ilə əməkdaşlığı davam etdirirdi. Yenə də danışdıq və televiziyanı əsas mövzu qəhrəmanına çevirdik. Jurnalist dostlarımız da, medianın yazılmamış qanunlarından birii təsdiqləyər- eyni mətbu orqana yenicə müsahibə vermiş şəxslə geniş söhbəti qısa zaman kəsimindən sonra yenidən həmin qəzet, jurnal, yaxud, saytda vermək o qədər də doğru hal sayılmır. Odur ki, zamanın keçməsini gözlədik. Və... zaman keçdi, özü ilə birlikdə Camal müəllimi də apardı. Məndə isə yadigar kimi onun səs yazısı qaldı. 

Həmin səs yazısını yazıya köçürüb, müsahibə formatına salıb Moderator.az-da sizlərə təqdim edirik... Amma nə yazıq ki, bu müsahibə gecikmiş müsahibə oldu...

-

“Ştatnı” işçi kimi təqaüddəyəm. Amma əməkdaşlığı davam etdirirəm. Hər gün işə gedirəm, bayaq da zəng vurmuşdular ki, niyə gəlməmisən. Hər gün gedir, orada oturur, tərcümələr, redaktələr edirəm. Film olanda da film üzərində işləyirik.

-O zaman yenə də yazı-pozudan bir köynək uzaqdasız. Çünki televiziya istər-istəməz bədii yaradıcılığa mane olacaq...

...Mənim ədəbiyyatla məşğul olmağımı Aztv-dəkilərin 90 faizi bilmir. Bir neçə dram əsərim televiziya və radioda səhnələşdirilib. Amma orada bəlkə də, çoxu mənim şair olmağımdan xəbərsizdilər. Onlarla da mənim söhbətim tutmur. Çox zaman kontaktda  ola bilmirik. Yalnız televiziyaya aid ümumi iş ortaya qoyanda ”“ film, yaxud pyes, veriliş hazırlayanda işgüzar münasibətdə oluruq. 

70-dan çox sənədli filmin müəllifiyəm. Bu qədər filmi hazırlamaq bilirsən nə deməkdi?! Hamısı insanın ömründən gedir. O filmlər üçün araşdırmalar etməlisən, hazırlıq prosesinin iştirakçısı olmalısan. Efirə çıxardığım üçün məsuliyyətin daşımalısan. Bunların hamısı adamı yaradıcılıqdan ayırıb televiziyaya pərçimləyir. Amma son anda iş yeridi, əgər işləyirsənsə, bu şərtlərlə də razı olmalısan. Ora yaradıcılığıma çox təsir etdi. Amma hazırladığım verilişləri demirəm, onlar qalıcı deyil, sənədli filmlər və pyeslərim televiziyanın arxivində yaradıcı iş kimi saxlanılır. Bu əsnada, Aztv mənə həm də çox şey öyrətdi.

-Amma bu gün Aztv və oradakı  proqramlar haqqında birmənalı fikirlər də səslənmir, bəzən, tənqidə də yer verilir. Buna münasibətiniz nə olardı?

-Deyirlər də... Kənardan baxıb, kənardan söz demək asandı. Mən də kənardan durub  çox söz deyə bilərəm. Amma prosesin içində olanda aydın olur ki, kənardan göründüyü qədər də asan deyil.  Bu gün Aztv-də başqa kanallardan fərqli olaraq, dil çox yaxşı qorunur, dialektə izn verilmir, geyimlərə məhdudiyyət var, daha ciddi olmağa üstünlük verilir. Aparıcı etikası əsasdır. Bunlar önəmli nüanslardır. Digər kanallara nisbətən azadlıq azdır, istər efirə gedən material, istər dəvət olunan qonaqlarda əsaslı fərq var. Bu, dövlətin maliyyələşdirdiyi və dövlətin də qarşısına müəyyən tələblər qoyduğu bir kanaldı. Buranın öz sərhədləri var ki, ona ciddi əməl olunur. İnanmıram ki, başqa özəl kanallarda olan sərbəstlik Aztvdə olsun.

-

-Deməzdim. Ancaq müəyyən məsələlər var ki, onlar sərbəst ola bilirlər. Qonaqların çağırılması, proqramların tərtib edilməsi, həmin veriliş müddətində aparıcının çox qəlibdə olmaması kimi məsələlər özəl kanallarda var. Amma bizdə yoxdu. Dövlət kanalıdır,  buranın öz daxili qayda-qanunları var. Bu şərtlərə razısansa işləyirsən. Amma dərinə gedəndə aparıcı elə ciddi olsa daha yaxşıdı. Demirəm, ancaq qalstukda-zadda olsun, sadəcə, özünü ciddi sima kimi təqdim etsin. Çünki özəlindən-dövlətindən asılı olmayaraq,  televiziya çox böyük məkandı.

-Uzun illərin televiziya mütəxəssisisiniz. Bu gün efir məkanında daha çox nə kimi naqisliklərin şahidi olursuz?

-Daha çox intellekt azlığı hiss olunur. Aparıcı şifahi nitqdə çox pərgardı, danışır, qarşısındakı qonağın dillənməsinə imkan da vermir. Amma ona desən, bir “qranka”  kağızda yazı yaz, gözünü döyəcək, yaza bilməyəcək. Amma danışmağa gəldikdə isə... Bunların hamısı intellektin azlığından irəli gəlir. 

-Bir də, indiki televiziya aparıcılarında mətnə, hadisəyə  fərdi baxış yoxdu. Hamısı eyni mətni oxuyur, amma kimsə ona öz fərdi yanaşmasını yansıtmır. Nəticədə, bütün kanallarda quru proqramlar  göstərilir.  Aparıcıların aşırı pafosu verilişi də gözdən salır. O, pafosla danışır, heç dayanmır da. Amma kənarda baxanda görünür ki, heç veriliş üçün hazırlıq mərhələsini keçməyib, o, öz proqramına hazır deyil. Pafoslu danışıqla nəyisə həll etmək mümkün deyil. 

Xarici televiziya kanallarında müxtəlif tipli proqramlar olub. Görürsən ki, aparıcı nə dərəcədə savadlıdır. Veriliş 5 dəqiqədir başlayıb, amma bu qısa zamanda onun nə  qədər proseslərdən xəbərdar olması görünür. Qarşısındakı qonaq mütəxəssisdir, görsə ki, o diletantdır, heç kəlmə də kəsməz. Amma hiss edir ki, yox, məlumatı genişdir, buna mütləq cavab vermək, müzakirə aparmaq lazımdı. Bəs, bizdə necədi?! Bu gün bizim tele-məkanımızda ən çox çatışmayan məsələ intellektdir.   

-Hər şeydə. Elə ilk dəqiqədə təqdimatın formasından tutmuş,  sonuncu dəqiqədə sağollaşana qədər.  Aparıcı qonağı salamlayır, “Xoş gəlmisiniz”dən  sonra nə demək lazım olduğunu heç özü də bilmir. O dəqiqə başlayır ki, mən bunun atasını da tanıyırdım, Allah rəhmət eləsin. Başlayır, verilişi cümə axşamına döndərməyə... Elə salamlaşmaqdan bilinir ki, o verilişə hazır deyil. Bunların hamısı məktəbin olmamasından irəli gəlir. Rusiyada belə hal görmək olmaz. Çünki onların çox gözəl tarixi televiziya ənənələri, televiziya məktəbi var. Efirdə qısdırmaq olmaz. Hər məkanın öz təqdimetmə forması var. Stadionda futbolçular meydana girərkən, oranın diktoru qışqırıb onları təqdim edə bilər. Çünki məkan çox böyükdü və minlərlə adamın səsi bir-birinə qarışıb. Amma sən efirdə, kiçik studiyada qonağı o cür qarşılaşa bilməzsən axı...  bizim efir məkanda təkcə təqdimetmə mərhələsində nə qədər desən, nöqsanlar var.

-Proqramların seçimi və formatında... o qədər  bekara verilişlər hazırlayırlar ki, bir ay nədir, bircə həftədən sonra hamının yadından çıxır. Mən bir özəl kanalda görmədim ki, bircə dənə olsun televiziya tamaşası hazırlasınlar. Onsuz da, o qədər bekara verilişləri var ki... Onların yerinə tele-tamaşa hazırlansa, daha çox fayda verər. Ramiz Həsənoğlu 20-30 il bundan əvvəl televiziyada tamaşalar hazırlayıb. Amma bu gün də sevilir və bu gün də yenidir. Kaş ki, bizim özəl tele-məkanda da bu cür işlər görülə.