“Heç kəs sinəsinə döyməsin ki, mən canımı fəda etdim müstəqillik yolunda...”
Oxunub: 5630
17 Oct 2018 | 22:38
“Heç kəs sinəsinə döyməsin ki, mən canımı fəda etdim müstəqillik yolunda...”
“ABŞ Demokratlar Partiyasının nümayəndəsi qəbulumdan çıxanda köməkçimə deyib ki, mən inanmazdım, Azərbaycanda belə bir rəhbərlə qarşılaşacam…”

18 Oktyabr  -Müstəqillik günü ərəfəsində ölkəmizin suverenlik və müstəqillik əldə etməsində xidmətləri olmuş birinci Azərbaycan prezidenti  Ayaz Mütəllibovla görüşərək geniş müsahibə götürdük. Müsahibədə eks-prezident SSRİ-nin çöküşü ərəfəsində baş verən proseslər, ölkənin müstəqil dövlətinin formalaşdığı ilk aylarda atılan siyasi, iqtisadi addımlar və s. haqda  maraqlı fikirlər və faktlar səsləndirdi.. 
-Ayaz müəllim, müstəqilliyimizin qazanılmasında o vaxtkı mitimqlərdə fəallıq göstərən, çıxışlar edən, tez-tez həbs edilən, bəzən hətta döyülən Xalq Cəbhəsi  liderlərinin rolunu necə dəyərləndirirsiz?

-Düzdü, öncə dediyim kimi, cəbhəçilər sonradan xalq kütlələrinin təşkilatlanmasında, mitinqlərin keçirilməsində xeyli rol oynadılar. Ancaq əsas səbəb mərkəzin dağılması idi. Odur ki, bu gün heç kəs sinəsinə döyməməlidir ki, mən canımı fəda etdim müstəqilliyin yolunda, əks halda biz müstəqil ola bilməzdik. Bir şeyi anlamaq lazımdır ki, mərkəz- Moskva, Kommunist Partiyası Qorbaçovun diktəsi ilə özü-özünü sökürdü və biz də digərləri kimi oradan ayrıldıq... Amma başqalarından bir az ağır oldu bizim ayrılma prosesimiz... Bunda da özümüzünkülərin yersiz və ya yalnız hakimiyyət uğrunda mübarizəyə yönəlmiş  məkrli hərəkətləri də xeyli rol oynadı...

-Deyirsiz, AXC-nin  o qədər rolu olmayıb bu hərəkatda. Onda belə çıxmırmı ki, Azərbaycandakı xalq hərəkatı da elə Qorbaçovun və dolayısıyla Qərbin SSRİ-ni çökdürmə planlarına uyğun yönləndirilirdi. Maraqlıdır ki, 1988-ci ildə mitinqlər yenicə başlayanda bəzi yerlərdə milislər iştirakçıların qarşılarını kəsib bir neçə nəfəri həbs edib sonradan buraxsalar da, ümumiyyətlə, xalqın sovet imperiyasına qarşı mübarizəsinə ciddi müqavimət göstərılmirdi. Əksinə, hökumət orqanları çox vaxt buna şərait yaradırdı. Bir faktı deyim:1988-ci ilin 17-18 noyabr tarixlərində biz tələbələr  təhsil aldığımız instututdan toplaşıb sovet dövründəki 1 May nümayişlərindəki kimi  sərbəst şəkildə Azadlıq meydanına axışırdıq. Hətta milis maşınları özləri bizi müşayiət edir, təhlükəsizliyimizi təmin edirdi. Yəni belə çıxırdı ki, qeyri-rəsmi şəkildə icazə var mitinqə. Hətta o zaman prorektor işləyən müəllimlərimizdən biri sonradan  maraqlı bir etiraf edirdi.  O, 17 noyabrda tələbələr mitnq üçün toplaşanda rektora müraciət edib ki, dərs prosesi pozulur, nə edək. Rektor cavab verib ki, narahat olmayın qoyun, tələbələr getsinlər mitinqə yuxarıdan göstəriş var...

-İnandırıcı məsələdir, inandırıcı sözdür. Çünki Moskvanın özünü və bütün keçmiş müttəfiq respublikaları xaricdən nəzarətdə saxlayanlar var idi. Qorbaçovun yenidənqurma siyasətinə inam şərti idi... Burada iki  vacib şərt vardı.  Birincisi, plüralizm, fikir müxtəlifliyi, çoxpartiyalılıq, ikincisi də  fərdi mülkiyyət formasının genişləndirilməsi. Bu iki məsələ olmasa. heç kəs Qorbaçovun islahatlarına inanmazdı. Odur ki, həmin islahatların zahirən də olsa, keçməsinə nəzarət etmək üçün Amerikanın adamları hər bir respublikada işləyir və vaxtaşırı Vaşinqtona məlumat verirdi... 
Təxminən 1991-ci ildə hələ SSRİ dağılmamışdan öncə, mən 1-ci katib olarkən qəbuluma ABŞ-dan bir xanım gəldi. Məlum oldu ki,  o, Demokratlar partiyasının məsul işçisidir. Təəssüf ki, adı yadımda deyil. O, xahiş etdi ki, ölkədəki vəziyyət haqda məlumat verim ona.  Söhbətimiz alındı. Ona Qarabağ, erməni məsələsi, ölkənin iqtisadi durumu və s. haqda gərək bildiyim məlumatları verdim. Amerikalı demokrat xanım çıxanda  köməkçimə belə deyib: siz bilirsiz, mən heç təsəvvür edə bilməzdim ki, Azərbaycanda bu cür rəhbərlə qarşılaşacam. O, bizim kateqoriyalarla düşünür. Yəqin ki, həmin xanım gedib Vaşinqtonda da məruzə edib ki, Azərbaycan rəhbəri kommunist olsa da, azad, demokratik düşüncəlidir, onunla əməkdaşlıq etmək olar. Odur ki, az sonra neft müqavilələri məsələsi ortalığa çıxdı. Biz bu prosesi başlatdıq. Və sonra rəhmətlik Heydər Əliyev həmin işi  uğurla davam etdirdi. Və bu həqiqi mənada çox ağır və mürəkkəb məsələ idi. Lakin Heydər Əliyev bunu ustalıqla yoluna qoydu. Və nəticə göz qabağındadır: Bakının bu günkü mənzərəsi hər şeyi deyir... 

Yəni elə məsələlər  var idi ki, onları qabaqcadan həll etmək mümkün olmasa da, bünövrəsini qoymaq lazım idi... Bu gün sevinirəm ki, biz çox  qısa müddətdə  bəzi işləri görə bildik...

-SSRİ-nin dağıdılması prosesindən danışdıqlarınızdan sonra  belə bir sual çıxır: Qorbaçov  elə öncədən SSRİ-ni dağıtmaq üçün gətirilmişdi hakimiyyətə, yoxsa  sonradan Qərb, ABŞ onu ələ alaraq buna yönləndirdi?..

(Davamı var) 

Söhbətləşdi: Sultan Laçın
Oxşar xəbərlər
15:06, Bu gün
Azərbaycanda bu kanala lisenziya VERİLDİ
15:01, Bu gün
"ABŞ İsrailin Rafahda hərbi əməliyyata başlamayacağına bel bağlayır" - Sallivan
14:55, Bu gün
Putinin qələbəsindən sonra... – TƏHLİL
14:50, Bu gün
Hikmət Hacıyev: “Azərbaycan Çinlə əlaqələrin inkişafına böyük önəm verir”
14:45, Bu gün
Ermənilərin son ümidi: Qərb və Rusiya Qarabağa görə yenə bir araya gələcək?
14:40, Bu gün
AYNA taksi sürücülərinə xəbərdarlıq etdi - FOTO
14:35, Bu gün
Gələn ilin pensiya artımları nə vaxt bəlli olacaq? - Komitə sədri açıqladı
14:30, Bu gün
Riki Martinlə duet oxumaq istəyən Roza: "Mənə 25 000 AZN ödəyib duet oxuyublar" - VİDEO
14:25, Bu gün
Bəşəriyyətin mənəvi dəyəri...
14:20, Bu gün
“Papağı onun-bunun qapısına tullayırlar ki, dilənçi payı versinlər” - Xalq artistindən etiraz
14:15, Bu gün
Bayram günlərində bölgələrdə qar yağacaq
14:10, Bu gün
Böyük Qayıdışla bağlı fləşmob keçirildi - VİDEO
14:04, Bu gün
Azərbaycan gimnastları Almaniyada Dünya Kubokunda iştirak edəcəklər
14:00, Bu gün
Britaniya səfiri Azərbaycan xalqını təbrik etdi - VİDEO
13:55, Bu gün
Dünyada ən çirkli havası olan paytaxt şəhəri açıqlandı
13:50, Bu gün
Folklorşünas: “Novruz ölülərin də bayramıdır” - MÜSAHİBƏ + FOTO
13:45, Bu gün
NATO Baş katibi niyə məhz Putinin seçkiləri günü Bakıya gəldi?..-Sabiq baş diplomat
13:40, Bu gün
Xəzər dənizində ƏMƏLİYYAT: Silahlı qaçaqmalçı narkotiklə tutuldu - FOTO
13:35, Bu gün
Bakıda məşhur kafenin fəaliyyəti dayandırıldı - FOTO/VİDEO
13:30, Bu gün
Bakıda bankdan oğurluq edilməsinin qarşısı alındı - FOTO/VİDEO
13:25, Bu gün
Kremlin ən “çoxbilmiş” adamı – o, SSRİ-nin siyasi elitasında ən ağıllı məmur sayılıb
13:22, Bu gün
Qaxda avtomobil ağaca çırpıldı: İki qardaş xəsarət aldı
13:20, Bu gün
Mingəçevirdə 200 min manatlıq dələduzluğun üstü açılıb
13:16, Bu gün
Yazın ilk gününün hava proqnozu AÇIQLANDI
13:13, Bu gün
Paşinyan aktiv tiktoker olmaq qərarına gəldi
13:11, Bu gün
3 martda keçirilən buraxılış imtahanının nəticələri... - Abituriyentlərin NƏZƏRİNƏ! 
13:08, Bu gün
Bu partiyanın rayon şöbəsinin sədri narkotikə görə SAXLANILDI - FOTO
13:05, Bu gün
"Rusiya Ukraynada "sanitar zona" yaratmağa məcbur olacaq" - Putin
13:00, Bu gün
İran hökuməti onlarla yeni zindan tikir - FOTO
12:55, Bu gün
AFFA prezidentliyinə namizədliyini irəli sürən yoxdur
12:53, Bu gün
BAXCP ƏHD-də çevrildi - niyə indi?
12:50, Bu gün
“Azəriqaz” İB Novruz bayramı günlərində gücləndirilmiş iş rejimində çalışacaq
12:46, Bu gün
“Xəritədə işğal altında olan bölgələri cücərtmirdim, indi isə...” - qeyri-adi səmənilər cücərdən qadın - FOTO + ÖZƏL
12:41, Bu gün
BDU Sənaye və Texnoloji Tədqiqat Təşkilatlarıının Dünya Assosiasiyasına tamhüquqlu üzv seçilib
12:37, Bu gün
Novruz bayramı öncəsi bazarda vəziyyət necədir? - VİDEO
12:33, Bu gün
Azərbaycan milllisinin baş məşqçisi: “Standart vəziyyətlərdən və qapıçı səhvlərindən qollar buraxdıq”
12:31, Bu gün
Niyə başqalarının özəl həyatına müdaxilə edirik?
12:27, Bu gün
FHN gücləndirilmiş iş rejimində çalışacaq
12:23, Bu gün
"Biz sülh istəyiriksə, müharibəyə hazırlaşmalıyıq" - Şarl Mişel
12:18, Bu gün
BDU “Erasmus+ DIRNA” layihəsinin növbəti təlimində təmsil olunub - FOTO
12:14, Bu gün
Jurnalistin anasının ölümü ilə bağlı araşdırma başladı
12:09, Bu gün
Arif Əsədov: “İlin ilk oyunlarında qələbə qazanmaq istəyirik” – MÜSAHİBƏ
12:07, Bu gün
Aİ COP29-un uğurlu olması üçün Azərbaycanla əməkdaşlığa ümid edir
12:03, Bu gün
Paşinyanın başı dərddə: Beynəlxalq investorlar Ermənistanı məhkəməyə verirlər - ŞƏRH + FOTO
11:58, Bu gün
BAXCP ƏHD-də çevrildi - niyə indi?
11:55, Bu gün
Martın 20-də TOEFL iBT imtahanı keçiriləcək
11:49, Bu gün
"Azərbaycan-Gürcüstan əməkdaşlıq əlaqələri yeni sahələri əhatə edəcək" - Kamaləddin Qafarov
11:45, Bu gün
RİNN bayramda gücləndirilmiş iş rejimində fəaliyyət göstərəcək
11:43, Bu gün
İranda daşqınlarla əlaqədar əhali təxliyə edilib - VİDEO
11:41, Bu gün
"WhatsApp" istifadəçiləri üçün MÖHTƏŞƏM XƏBƏR: Bundan sonra… - FOTO
11:40, Bu gün
Atasıyla fotosuna görə qınadılar - FOTO/VİDEO
11:37, Bu gün
Bir sahədə biznesmenlərə güzəşt ediləcək
11:33, Bu gün
Üç övladı, səkkiz nəvəsi olan Azərbaycanın ən yaşlı tələbəsi - VİDEO
11:28, Bu gün
Quba və Qusar İlaxır çərşənbəni qarla qarşıladı - FOTO/VİDEO
11:27, Bu gün
Yol kənarında faciəvi şəkildə ölən Rəşad və Yaşarın - FOTOSU
11:25, Bu gün
Metroda baş verən terror aktından 30 il ötür
11:25, Bu gün
Aeroport yolunda huşunu itirən sürücü belə xilas edildi - ANBAAN VİDEO
11:24, Bu gün
Putinin seçkisində ruslar seçki bülletenlərinin üzərlərinə nələr yazıblar?..- FOTOLAR
11:24, Bu gün
Qlobal iqlim dəyişmələrinə qarşı fəaliyyətin Azərbaycan modeli və onun bioloji əhəmiyyəti
11:21, Bu gün
Məmmədbağır Bağırzadənin oğlu: "Anam öldükdən sonra atam ağac kimi qurudu" - VİDEO
11:20, Bu gün
SON DƏQİQƏ!! İlahə Ağayeva faciəvi şəkildə VƏFAT ETDİ
11:17, Bu gün
Qaradağda 10 min manatlıq oğurluq olub
11:04, Bu gün
Hamilə vaxtı əri tərəfindən işgəncələrə məruz qalan qadın şikayətini geri götürdü
11:00, Bu gün
Bakıda qadın dəm qazından boğularaq ölüb
10:55, Bu gün
Bu meyvə pisixi sağlamlığı yaxşılaşdırır
10:54, Bu gün
AFFA prezidentliyinə namizədliyini irəli sürən yoxdur
10:47, Bu gün
Ədliyyə naziri Saatlıda vətəndaşları qəbul edib
10:44, Bu gün
"Bank of Baku"-dan narazılıq
10:39, Bu gün
DİN Xankəndi ilə bağlı məlumat yaydı
10:31, Bu gün
Aprelin bəxtəvər 3 bürcü- Şans ayaqlarına gələcək
10:25, Bu gün
Novruz bayramı öncəsi bazarda vəziyyət necədir? - VİDEO
10:20, Bu gün
“Zəfər qazandığımız indiki dövrdə NATO ilə qarşılıqlı faydalı münasibətlər qurmaq üçün daha böyük pəncərə açılıb...”
10:18, Bu gün
Bələdiyyə sədri bıçaqlanmadan danışdı: “Vuran 8-ci, vurulan 10-cu sinif şagirdidir”
10:09, Bu gün
FHN Novruz bayramı ilə əlaqədar əhaliyə müraciət edib
09:58, Bu gün
Gözlənilən proses başlayır - İlham Əliyev “çox yaxınıq” dedi
09:46, Bu gün
ADNSU-nun şəhid məzunlarının ailələri ziyarət olunub -FOTOLAR
09:41, Bu gün
İşaxtaranların NƏZƏRİNƏ: Vakansiyalarla bağlı yeni qayda hansı fürsətləri yaradacaq? - VİDEO 
09:37, Bu gün
Azay Quliyev Vyanada ATƏT PA-nın mənzil-qərargahında həmkarlarla görüşlər keçirib
09:36, Bu gün
Mehriban Əliyeva ilaxır çərşənbə münasibətilə paylaşım edib - FOTO 
09:29, Bu gün
Ronaldu Portuqaliya millisinin ilk oyununu buraxacaq
09:27, Bu gün
“Xankəndinin mərkəzi meydanının Zəfər meydanı adlandırılması bayramımıza bayram qatdı”
09:22, Bu gün
Paşinyan müdafiə nazirinin kəndlərin Azərbaycana qaytarılması haqdakı fikrinə qəzəbləndi...
09:18, Bu gün
Paytaxtda 600 manata səməni satılır? - VİDEO
09:07, Bu gün
Taksilərlə bağlı YENİ QAYDALAR - Bundan sonra... - VİDEO
09:01, Bu gün
UNEC-də Nobel Sülh mükafatçısı Məhəmməd Yunus adına mərkəzin açılışı olub
08:58, Bu gün
Ruhi deputat olmaq istəyir? - VİDEO
08:44, Bu gün
Boşanan qadınlardan DƏHŞƏTLİ ETİRAFLAR - Seksual tələbat çətin…
08:34, Bu gün
Dərsdən sonra məktəblilər dalaşdı - Biri digərini bıçaqladı - VİDEO
08:26, Bu gün
Uber-dən taksi sürücülərinə "178 milyon"luq TƏZMİNAT
08:10, Bu gün
“Qadınlar kişiləri passiv görməyə başlayıblar, çünki...” - Məşhur psixoloq
08:02, Bu gün
Novruz bayramının İlaxır çərşənbəsi qeyd olunur
07:54, Bu gün
Teleqram 330 milyon dollarlıq istiqraz buraxır
07:20, Bu gün
Bakıda yük maşını körpünün üzərindəki maneələrə çırpıldı - FOTO
07:03, Bu gün
Pakistanda güclü zəlzələ
05:58, Bu gün
Tanınmış amerikalı göz həkimi Ramazanda İslamı qəbul etdi...-FOTOLAR+VİDEO
00:04, Bu gün
"Consonun Ukraynaya yardım planı çoxlu suallar doğurur" - "The Hill"
18 Mar 2024 | 23:53
Almaniyanın müdafiə naziri Ukraynadakı münaqişənin dondurulmasının əleyhinə çıxış edib
18 Mar 2024 | 23:42
“Meta”ya cərimə kəsildi, hər gün 4,8 milyon
18 Mar 2024 | 23:35
Türkiyə insansız sualtı qayıqlar hazırlamağı planlaşdırır
18 Mar 2024 | 23:30
Ərdoğan Putini yenidən Rusiya prezidenti seçilməsi münasibətilə təbrik edib
GÜNLÜK
18 Mar 2024 | 16:19
“Bakıya gələn NATO Baş katibi yaxşı bilir ki...”-Sabiq baş diplomat
18 Mar 2024 | 17:48
Tanınmış aparıcıdan SPACE TV-yə ŞƏRT: "Əgər birinci günə kimi..." - FOTO
18 Mar 2024 | 15:48
Prezident Xankəndində Novruz tonqalını alovlandırdı, xalqı təbrik etdi - YENİLƏNİB + FOTO
18 Mar 2024 | 15:35
Sabahın iş günü ilə bağlı RƏSMİ AÇIQLAMA
18 Mar 2024 | 21:47
Bakıda DƏHŞƏT: Qızla dalaşan oğlan qazini öldürdü - ANBAAN VİDEO
18 Mar 2024 | 16:52
Böyük Britaniya kralı III Çarlzın ölümü ilə bağlı iddialara aydınlıq gətirildi - YENİLƏNİB
18 Mar 2024 | 16:55
“Ali Məhkəmənin tətbiq etdiyi yeni sistem hamı üçün faydalıdır” – RƏYLƏR
18 Mar 2024 | 22:26
"Dublyor" filminin afişası yayımlandı - FOTO
18 Mar 2024 | 15:27
Qərbin iki erməni varis planı - Onlardan biri... ŞOK PLAN
18 Mar 2024 | 18:37
Dilarə Kazımova həyat yoldaşı ilə ayrılığından danışdı - VİDEO
HƏFTƏLİK
18 Mar 2024 | 10:41
Əhaliyə Novruz müjdəsi - Martın 19-dan...
17 Mar 2024 | 16:31
“Atamı KQB öldürdü...” - Onun Andranik haqqında yazdığı romanı kim oğurlamışdı? - FOTO
13 Mar 2024 | 18:44
“Qarabağ” qalib gəlsə, Qurbanovu təbrik edəcəksiniz?” –  Xabi Alonsonun CAVABI
15 Mar 2024 | 13:09
İTV -nin qalmaqallı müəllimi: "Ssenari belə olsaydı çəkilməzdim"
15 Mar 2024 | 09:20
“Bavariya” Qurban Qurbanova təklif göndərdi - RƏSMİ
14 Mar 2024 | 09:10
Rəşid Mahmudov ETİRAZ ETDİ: “Qohum evliliklərinin qadağan olunması boş şeydir, geni xarabdırsa...”
16 Mar 2024 | 09:37
Bakıda yeni hava limanı tikilir - VİDEO
18 Mar 2024 | 16:19
“Bakıya gələn NATO Baş katibi yaxşı bilir ki...”-Sabiq baş diplomat
16 Mar 2024 | 15:22
"Mən hər birinizi Putinə müqavimət göstərməyə çağırıram, o, quldurdur" - Bayden
15 Mar 2024 | 07:49
Qurbanovdan AÇIQLAMA: "Sübut etdik ki, istənilən rəqiblə mübarizə apara bilərik"
AYLIQ
18 Mar 2024 | 16:19
“Bakıya gələn NATO Baş katibi yaxşı bilir ki...”-Sabiq baş diplomat
18 Mar 2024 | 17:48
Tanınmış aparıcıdan SPACE TV-yə ŞƏRT: "Əgər birinci günə kimi..." - FOTO
18 Mar 2024 | 15:48
Prezident Xankəndində Novruz tonqalını alovlandırdı, xalqı təbrik etdi - YENİLƏNİB + FOTO
18 Mar 2024 | 15:35
Sabahın iş günü ilə bağlı RƏSMİ AÇIQLAMA
18 Mar 2024 | 21:47
Bakıda DƏHŞƏT: Qızla dalaşan oğlan qazini öldürdü - ANBAAN VİDEO
18 Mar 2024 | 16:52
Böyük Britaniya kralı III Çarlzın ölümü ilə bağlı iddialara aydınlıq gətirildi - YENİLƏNİB
18 Mar 2024 | 16:55
“Ali Məhkəmənin tətbiq etdiyi yeni sistem hamı üçün faydalıdır” – RƏYLƏR
18 Mar 2024 | 22:26
"Dublyor" filminin afişası yayımlandı - FOTO
18 Mar 2024 | 15:27
Qərbin iki erməni varis planı - Onlardan biri... ŞOK PLAN
18 Mar 2024 | 18:37
Dilarə Kazımova həyat yoldaşı ilə ayrılığından danışdı - VİDEO