...Qarabağ savaşının ilk illərində hələ SSRİ tabeçiliyində olan Azərbaycanın hüquq-mühafizə orqanları və təhlükəsizlik qurumları əməkdaşlarının erməni ekstremist, yaraqlı və terrorçularına qarşı  mübarizəsindən bəhs edən çoxdan aradığımız bir kitab, nəhayət, bu yaxınlarda əlimizə keçdi. Həmin kitabı bizə Şuşa rayonunun sabiq polis rəisi və keçmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Daxili İşlər İdarəsinin rəis müvini kimi çalışmış polkovnik Sadir Məmmədov çatdırdı. Söhbət keçmiş Azərbaycan DİN Cinayət-Axtarış İdarəsi və İslah İşləri İdarələrinin rəisi olmuş, polkovnik Əzim Piriyevin müəllifi olduğu “Yarımçıq qalmış “Ümid” əməliyyatı...” sənədli povestindən gedir. Təəssüf ki, həmin dəyərli kitab  barədə son onilliklərdə kütləvi oxucuya internet mediası vasitəsilə ətraflı məlumat verilməyib.  1991-ci ilin mayında Dağlıq Qarabağın erməni ekstremistlərindən təmizlənməsi üçün aparılan “Ümid” adlı hərbi milis əməliyyyatının qərargah rəisi təyin olunmuş qocaman polkovnikin sənədli povestində oxucuya doğrudan da ümid verən, o dövrdə aparılmış mübarizə xəttinin bu gün də davam etdirilməsi zərurətini aşılayan epizodlar var...  

(Əvvəli bu linkdə: //www.moderator.az/news/284677.html)

“Ehtiyat qüvvələrimizi qəsəbənin orta məktəbinin sinif otaqlarında yerləşdirmişdik. Özümüz də orada gözləyirdik. Hava işıqlaşanda qəsəbənin əhalisi tədbir keçirildiyini eşidib küçələrə çıxırdılar. Axşamdan yağan yağışdan küçələr palçıqlı idi. Əvvəlcə sovxozun direktoru Ayrapetyan  Mixail Abramoviçi gətirdilər. Göstəriş verdim ki, üzərində axtarış aparıb qapsısında əli avtomatlı əsgər duran otağa salsınlar. Ayrapetyan istədi, hay-küy salsın ki, onu qanunsuz tutublar. Ancaq biz ona başa saldıq ki,  sənin indiyə qədər etdiyin bütün qanunsuz əməllərinə qanuni don geydirmək üçün buraya gəlmişik və səni çox haqlı olaraq tutmuşuq, şikayətinizə sonra baxarıq... 

Sovxoz direktorunun ardınca anbardar Armavir Ayriyanı, sonra Babayanı, Saakyanı, Poqosyanı və digər ekstremist erməniləri küçə ilə sürüyə-sürüyə gətirib həbsə atdıq.

Qəsəbə ermənilərinin hamısı  məktəbin ətrafına toplaşaraq tutulanların buraxılmasını tələb edirdilər. Siyahıda adları olan ermənilər tutulub gətirildikdən sonra qəsəbənin sahə müvəkkili Arakelyan  formada gəlib özünü təqdim etdi. Onun da vəsiqəsini və silahını alıb tutulan ermənilər saxlanılan otağa salınması haqda göstəriş verdim... 

Bu, həmin milis kapitanı Arakelyan idi ki, onun gözü qabağında Tuğda yaşayan azərbaycanlıların evlərini yandırıb özlərini qətlə yetirəndə, onları suya həsrət qoyanda,  başlarına olmazın müsibətlər gətirəndə erməni daşnaklarının vəhşiliklərini soyuqqanlıqla seyr edərək heç  bir tədbir görməmişdi, öz xidməti vəzifəsini yerinə yetirməyərək cinayət törətmişdi...

Bu arada sinələrində orden-medalları olan bir dəstə yaşlı erməni kişisi mənə yaxınlaşıb dedilər:

“Siz bu adamları buraxın,  bunlar bizim qəsəbənin böyükləridir, hörmətli adamlardır. Biz azərbaycanlılarla barışmaq istəyirik, düşmənçilik heç kimə sərf eləmir. Gəlin 25 nəfər ermənilər tərəfdən, 25 nəfər isə azərbaycanlılar tərəfdən sözü keçən ağsaqqalları bir yerə yığıb bütün kənd əhalisinin şahidliyi ilə bizi barışdırın və bununla da məsələ birdəfəlk həll edilsin”.

Mən onlara bildirdim ki, siz indiyə kimi barışa bilərdiniz.  İndi də barışırsınız, barışın, heç kəs buna maneçilik törədə bilməz. Bizim buraya gəlməkdə məqsədimiz  qayda-qanun yaratmaq, qanunçuluğu bərpa etmək, cinayətkarları tutub ifşa etmək, cəzalandırmaqdır. Dinc əhali ilə işimiz yoxdur...”

Tutulan erməniləri otaqlardan çıxarıb dustaq maşınlarına dolduranda  bayaqdan hadisələrə sakitcə tamaşa edən  ermənilər indi hay-küy salmağa, çığırıb-bağırmağa başladılar.  Bir az əvvəl ermənilərlə azərbaycanlıları barışdırmaq üçün minnətə gələn, yalvar-yaxır edənlər də hücuma keçərək dedilər:

“Onda siz bunları kənddən çıxara bilməyəcəksiniz, hamınızın burada meyidi qalacaqdır”.

Maşınlar hərəkətə başlayanda ermənilərin arvad-uşaqları yolda palçığın içinə uzanaraq qabağımızı kəsdilər. Kənardakılar isə maşınları daşa basmağa başladılar. 

Anatolinin xüsusi təyinatlı rotası hazır vəziyyətdə əmr gözləyirdi. Anatoliyə işarə etdim ki, yolu təmizləmək lazımdır. Heç on dəqiqə keçmədi ki, əsgərlərin dəyənək zərbələrinə dözməyən ermənilər canlarını qurtarmaq üçün qaçmağa başladılar...”

(Davamı var)

Təqdim etdi: Sultan Laçın