Bir əcnəbi Azərbaycanı nə qədər sevə bilər? Cavabını mən bilirəm, onun dilində danışıb tərəfini saxlayacaq qədər! Alman həmsöhbətimin fikirləri sizi də sehrli və əslində əlçatan aləmə aparacaq. Buna əminəm.
Azərbaycan ədəbiyyatına və bir qədər də tarixinə yaxından bələd olan alman şərqşünas Volker Adamın azərbaycanlı ”“ müsəlman xanımla evləndikdən sonra ən çox eşitdiyi cümlə bu olub: “Səni artıq müsəlman ediblər, hə?” Bir gün eyni sualı ona Gürcüstana səfəri zamanı bir gürcü də verib. Alman şərqşünas isə cavabında “Siz öz qonşularınızı heç tanımırsınız. Onlar məni dinimi dəyişməyə nə məcbur edib, nə də buna eyham vurublar””“ deyib. Azərbaycan türkcəsində səlis danışan Volker Adam məni təəccübləndirməyə belə davam etdi: “Halbuki katolik olan bir kolleqam gürcü xanımla evlənmək istədiyi zaman ona provaslavlığa keçməyi şərt kimi irəli sürdülər və o öz məzhəbini dəyişməli oldu”.
Alman şərqşünas şirin tələffüzü ilə söhbətinə davam edirdi, mən isə hələ də “Siz öz qonşularınızı heç tanımırsınız” cümləsi üzərində özümüz barədə bildiklərimi, oxuduqlarımı və eşitdiklərimi saf-çürük etməyə çalışırdım. Qonşularımız bir yana, Biz özümüzü tanıyırıqmı? Necə tanıyırıq?
Bu gün 96-cı il dönümünü qeyd etdiyimiz Şərqdə ilk demokratik respublikanı Biz yaratmışıq, qadınlara ilk dəfə seçki hüququnu da Azərbaycan Demokratik Respublikası verib. Çoxları üçün təəccüblü gələ bilər, amma Fransada qadınlar seçki hüququna 1939-cu ildə, yəni Bizdən 20 il sonra nail ola bilib. Bəlkə Bizlərdən bir çoxları bunu da bilməz, amma alman şərqşünas Azərbaycanla bağlı söhbətində “demokratik respublikanızın parlamentində hər millətdən nümayəndələr, firqələr vardı, hətta ermənilər də orda təmsil olunurdu” ”“ deyə xüsusi vurğuladı.
Bir əcnəbidən öz tarixinin gerçəkliyini eşitmək doğrudan da möcüzə kimidir. Axı, artıq elə bir vəziyyət yaranıb ki, Azərbaycan haqqında həqiqətləri demək, onu sevmək, haqlı tərəf kimi təqdim etmək az qala gerilikçi, axmaq, arxaik düşüncə tərzi kimi qəbul edilir. Bunu israrla və süni şəkildə təbliğ edirlər. Özülərinə müasir, post-modernist, kosmopolitan, yazıçı, tənqidçi donu geyindirib Azərbaycan Xalqını təhqir etməkdən zövq alanlar az deyil. Hələ Cəlil Məmmədquluzadəni, M.F.Axundovu, M.Ə.Sabiri də “şahid” gətirirlər. Təhqir etmək, söyüş söymək xüsusi qabiliyyət və ya istedad tələb eləmir, amma məşhur olmağın ən ucuz yoludur. Sizin sitat gətirdiyiniz Sabiri, Mirzə Cəlili Volker Adam da oxuyub. Amma sizlərdən, yəni əslində Bizdən fərqli olaraq o, bu ədiblərdən misal gətirərək Azərbaycan xalqını aşağılamır.
Azərbaycana ilk dəfə 1994-95-ci illərdə gəlmiş Volker Adam o illərin Azərbaycan üçün çox ağrılı olduğunu da unutmayıb. 1990-cı il Qanlı Yanvar hadisələrindən, ardınca Qarabağ uğrunda qızğın müharibədən və uduzmuş ölkənin yaşadığı çətinliklərdən çox yaxşı xəbərdardır.
Haqqımızda bir əcnəbidən, həm də öz ana dilimizdə eşitmək o qədər gözəl idi ki, sözünü kəsib bu sehri yox etmək istəmədim. Doğrusu beynimi yoran fikirləri o an necə ifadə edəcəyimi də bilmirdim. Necə deyərdim ki, Bizdən olan kimsələr Millətin azadlıq üçün canından keçdiyi “20 Yanvar” salnaməsini “əliyalın tankın qabağına çıxmaq ancaq axmaqların işi ola bilər” deyir, amma yaxın və ya uzaq qonşularımız meydana toplaşanda, öldürüləndə, onlar dərhal bu “Bizlər”in gözündə azadlıq rəmzinə çevrilirlər. Xocalıda ermənilərin törətdiyi qətliyamı belə “Bizim satqınlığımız, günahımız” kimi beyinlərə yeridirlər. Hər hadisədə, hər əhvalatda mütləq bir günahkar tapılır və o yenə də BİZ oluruq.
Özünü sevmək gerilikçi olmaq demək deyil. Tənqid etmək də çox yaxşı xüsusiyyətdir. Amma baxır kimi sevirsən və tənqid edən özü kimdir? Kimsə M.Ə.Rəsulzadədən daha böyük iş görməyib Azərbaycan üçün. Sizin təhqir etdiyiniz bu millət onun göz bəbəyi idi. Azərbaycanı onun qələmində, səsində, çağırışında tanıyın. Rus şovinizminin zəhərindən qurtulun, o zaman ağıllı olduğunuza inanmaq olar. Kimsə sizi pantürkist damğası ilə də güllələməz, qorxmayın. O zaman hər şeyi daha yaxşı anlayacaqsınız. BİZİ tanıyın, sonra sevib-sevməyəcəyinizə qərar verin. Necə ki bir alman şərqşünas tanıyıb, yaşayıb, öyrənib və Bizi sevir.. Bizi siz də sevəcəksiniz. BİZƏ inanın, ümidləriniz özünü mütləq doğruldacaq. Rəsulzadənin sözləri ilə desək, buna qətiyyən şübhəniz olmasın, Vətəndaşlar!
