Azərbaycanda
kasıb kimə deyilir:
Bütün aşağılanmaları qəbul etdiyi halda özünü qürurlu göstərib asaram, kəsərəm, yıxaram, dağıdaram deyərək daim onu aşağılayanların qarasınca deyinən və söyən, haqqını umursamayaraq hər cür çətinlik və sıxıntılara dözən, ən alçaldıcı və zərərli işlərdə ən aşağı maaşla işləməyi qəbul edən, buna görə sağlamlığını itirən və işdən çıxarılmaq qorxusu ilə müalicə olunma haqqı tələb etməyən, hüququ uğrunda mübarizədən yan keçərək vaxtını çayxanalarda “ciddi siyasi” müzakirələr aparmaqla keçirib dünya düzəninə yön verdiyini düşünən, talançılığa və talançılara boyun əydiyindən ixtisara düşəndə və yaxud maaşı kəsiləndə susan, ona çatası ruzuya, vəsaitə, mülkiyyətə laqeyd olduğundan, onun olduğu halda biganəliyi ucbatından dağıdılan milyonlara seyriçi qalaraq verilənə qane olan, tapdığına şükr edən, bütün qanuni haqlarını rüşvət verərək yalvar-yaxarla əldə edən, gün çörəyinə möhtac olduğu halda gününün böyük hissəsini günlük çörəyini əldə etməyin yollarını arayıb-axtarmağın yox, milyonlarla pulun və milyonçuların müzakirəsi ilə məşğul olan, sonda isə bütün bunlara rəğmən özünü hamıdan üstün göstərməyə çalışan insana kasıb deyilir.
Bəs, Azərbaycanda
varlı kimə deyilir:
Bir andaca
ağıllanaraq hamıya öyüd-nəsihət verən, ağası, sahibi istisna olmaqla ağsaqqal,
ağbirçək, yaxud da alim olmasından asılı olmayaraq heç kimin fikirlərini qəbul
etməyən, oxumamış savadlı (bəlkə də alim) olan, boyu məsafəsindən (hündürlüyündən)
baxdıqda belə maddi baxımdan özündən
aşağıdakıları görməyən, beş-on müəllimin bir illik əmək haqqını bir-iki saatlıq
əyləcəyə xərcləməyi özü üçün qabiliyyət və üstünlük bilən, kimliyindən asılı
olmayaraq maddi cəhətdən özündən aşağıları özünün istifadə aləti və ya köləsi
kimi görən, hər kəsi və hər şeyi alıb-satmağın mümkün olduğunu qəbul edən, qonşu,
işçi və ya qohum olmasından asılı olmayaraq xalqın səsini eşitməyən, ev
qapısının dəstəyini və telefon nömrəsini özündən yuxarılar istisna olmaqla
hamıdan, hətta ən yaxınlarından belə gizli saxlayan, dünənini unudan, pulun hər
şeyə qadir olduğuna inanan, özünü Yaradandan-Allahdan üstün bilən (bu
sözlərimdən dolayı Yaradan günahımı bağışlasın, əstağfrullahi rəbbi və tövbə
ilah) və yaxud Tanrının pullulara xüsusi imtaz-hər şey etmək ixtiyarı verdiyini
düşünən insana varlı deyilir!
Burda bir
məsələ yadıma düşdü. Deyir, Hacı
Zeynalabdın Tağıyevin imarətində hamıdan gizli saxladığı bir otağı varmış. Bu
otağı daim bağlı saxlayar və heç kimi bu otağa buraxmazmış. Rəhmətlik Hacı hər
gün səhər işə gedəndə bu otağı açar, 5-10
dəqiqə bu otaqda qaldıqdan sonra çıxıb gedərmiş. Günlərin bir günü Hacı yenə adəti
üzrə işə gedəndə otağı açır, 5-10 dəqiqə otaqda qalandan sonra çıxıb gedir.
Amma işə gedəndə otağı qıfıllamaq yadından çıxır. Hacının oğlu səhər evdən
çıxanda görür ki, atasının daim bağlı və hamıdan gizli saxladığı otağının
qapısı açıq qalıb. Maraq ona güc gəlir. Içəri keçir. İçəridə çox az sayda köhnə
əşya və geyim - qulpu qırıq çaynik, əzik qazan, çırıq sırıqlı və s.-dən başqa dərdə
dəyər, işə yarar bir şeyin olmadığını görüb təəccüblənir. Qapını bağlayıb
gedir. Axşam evə gələndə səhər gördüklərinin marağı ilə olanları Hacıya
danışır. Və soruşur ki, axı bu otaqda dərdə dəyər, işə yarar bir şey olmadığı
halda atası bu otağı niyə bağlı saxlayır?!
Öncə rəhmətlik
Hacı onun məhrəminə toxunulduğu, qoyduğu qaydanın pozulduğu üçün bərk hirslənir.
Hirsi soyuyandan sonra oğluna deyir ki, o otaq mənim keçmişimdi. Hər gün işə
gedəndə o otağa girirəm ki, keçmişimi unutmayım.
Qısası,
varlı və kasıb olanda nə olar? Adam gərək adam ola.