...26 il öncə bu günlərdə Azərbaycan öz taleyinin ən  təlatümlü məqamlarını yaşayırdı. Xocalı kimi dəhşətli soyqırımından sonra ölkənin siyasi və hərbi meydanında xaotik proseslər gedirdi. Ancaq “xaosdan düzənə” pinsipi ilə dünyanı idarə etməyə çalışanlar işğalçı Ermənistan, terrorçu erməni təşkilatlarının və daxildəki hakimiyyət aşiqlərinin əli ilə prosesləri özlərinə sərf edən məcraya yönəldirdilər.

Həmin günlər ölkənin siyasi  idarəçiliyi, demək olar ki, əsasən AXC və onun təsiri altında olan -1991-ci ilin payızında Ali Sovetdə yaradılmış Milli Şura, “demblok” vasitəsilə yönləndirilirdi.  Bu qurumun iclaslarında elə maraqlı, həlledici məqamlar, çıxışlar var ki, onlar bu günkü proseslərdə də öz təsir gücünü qoruyub saxlayır...  1991-1992-ci illərdə Milli Şuranın parlamentdəki əksər iclaslarında iştirak etmiş  deputat Maksim Musayevin “Milli Şura (10.1991- 05.1992) parlamenti” kitabındakı xronika əsasında  1992-ci il martın 3-dən  mayın 18-dək, yəni Laçının işğal olunduğu və AXC-nin hakimiyyətə tam yiyələndiyi  bir günədək Ali Sovetdə baş verənlərin ən maraqlı məqamlarını diqqətinizə çatdırır.

(Ali Sovetin 1992-ci il martın 24-də keçirilmiş fövqəladə sessiyası. Müdafiə naziri Rəhim Qazıyevin çıxışı. Xronikanın əvvəlki hissələri üçün bu linkə baxın: moderator.az/news/218503.html)

Iclas zalına qayıdan Rəhim Qazıyev öz çıxışında dedi:

”… Xocalı hadisəsi 1988-ci ildən üzübəri  başlanmış Qarabağ faciəsinin kulminasiya nöqtəsinə yaxın bir nöqtədir, amma hələ kulminasiya nöqtəsi olmaya bilər. Yəni prosesi biz tam məsuliyyəti ilə dərk etməsək, ondan da ağır faciə baş verə bilər. Bunun səbəbi respublika rəhbərlərinin və onların rayondakı  qollarının, etinasız, satqın münasibətidir. Ayrı heç bir şey deyil. Müdafiə Nazirliyi elə bir hala salınıb ki, fələk də ondan baş aça bilmir. Mən oraya gedəndən iki dəfə həyəcan siqnalıyla zabitləri, idarə rəislərini qaldırmışam. Maşallah, orada bir stat var ki, oradakı zabitlərin sayı qədər sərhəddə ordumuz olsaydı, biz çoxdan qələbə qazanmışdıq. Qaldırmışam gecə saat 12-də, 1-də gəliblər. Demişəm sərhəddəki vəziyyət haqda mənə məruzə edin. Hamısı üzümə baxır, bir kişini durğuzmuşam ki, bu dəqiqə otururuq maşına, mən sürürəm, sənsə mənə Qarabağın yolunu göstərirsən. Deyir ki, tanımıram… 

İcra hakimiyyəti başçıları, ümumiyyətlə, müdafiə məsələsində icraçıya çevrilməlidirlər. Müdafiə Nazirliyi silahları bu icra başçılarının əli ilə paylayıb. Həmin silahlar bizə verilməli, silahın hamısı qaytarılmalıdır. İcra başçıları qoçu dəstələrini təhvil verməlidirlər. Bizim ordumuz yoxdur. Bu günə kimi 19-20 minədək hərbi paltar paylanıb. Yəni 20 minlik qoşunumuz olmalıdır. Amma faktiki 5 min adam tapa bilmirik. Deyirlər ki, onlar  siyahıya alınmayıb, onlara heç bir vəsiqə verilməyib. Biz kimi yoxlayaq, kimin paltarını soyunduraq? Bu günədək ölən və yaralananların, döyüşənlərin siyahısı yoxdur. Döyüşdə fərqlənənlərə “sağ ol” deyilməyib. Döyüşdə öz yoldaşını arxadan vurub avtomatını aparıb bazarda satanlar cəzalandırılmayıblar. Bəlkə bu gün onlar daha əlverişli şəraitdə yaşayırlar. Bu xəcalətdən heç birimiz yaxamızı qurtara bilmərik. Bu, bizim parlamentin günahıdır…

Ordu qazanc dağarcığına çevrilib. Mən bilmirəm, şirkətdir, kampaniyadır, nədir? 4 ayda 115-120 milyon pul alınıb, amma yeri bilinmir. Bu adamlar xalqın qarşısında güllələnməsə, bu gün biz fəlakətdən qurtula bilmərik. Sərhədlərdəki vəziyyətimiz qənaətbəxş deyil, yəni güclü müdafiə nöqtələrimiz yoxdur. Qarabağda –Ağdamda olanlara mən faciə deməzdim, nikbin faciə deyərdim. Ağdam niyə qoydu qaçdı? Bu günə kimi hələ də orada mühəndis kommunikasiyaları və müdafiə nöqtələri qurulmayıb…

İl yarımdır seçilmişik, burada deputat qardaşlarımızla isinismişik, doğrudan da mehribanlaşmışıq. Əvvəldən tanıdığım adamlar var. Bir də baxırsan ki, zəng edirlər ki, sənin qadan alım,  Qazaxda vəziyyət ağırdır. O birisi deyir, qadan alım, gör Gədəbəyə nə edirsən. Digəri deyir, gör Kəlbəcər üçün nə edirsən. Bir adam demir ki. Azərbaycan haqqında fikirləş.  Mənə zəng edən ağsaqqalların bu  bir ayda bizə göstərdiyi kömək nədir? Onlar hazırlaşır və qələmlərinin ucunu itiləyirlər ki, bu hadisələr qurtarandan sonra Qarabağ salnaməsi yazacaqlar. Həmin adamlar gedib güllə səsi eşitsinlər. Şuşa həmin şuşadır ki, həmin şairlər, həmin yazıçılar üçün heyvanlar kəsilib, kabablar bişirilibdir. Heç olmasa, o heyvanların qanı naminə getsinlər oraya. İndi birinin səsi ordan gəlmir, amma sabah əsər yazacaqlar. Özü də qiyabi, görmədən, eşitmədən… Vicdanım haqqı, onlar oraya getsələr, döyüşən uşaqlar onları yaxşı saxlayacaqlar, onların canına bir xətər dəyməyə qoymayacaqlar…

Bu gün bizim təcrübəmiz azdır, rusdilli xalqlardan zabitlər, gözəl mütəxəssislər var,  uşaqlarımızı hazırlaya bilərlər, çox sağ olsunlar, gəlirlər. Hesab edirəm ki, inşallah, qələbəmizdən sonra bu adamlar Azərbaycanda yaşayacaqlar. Xoş günlərdə, toylarda bir yerdə olduğumuz kimi, yenə də bir yerdə olacağıq. Həmin adamların da Vətən qarşısında borcu var. Gəlsinlər, bizimlə bir sırada dayansınlar, təcrübələrini bizə versinlər və biz də onlardan strukturumuzun formalaşmasında istifadə edək. Amma indi, qardaş, açıq demək lazımdır, biz hərbçi ixtisasını sevməmişik, sevdirməyiblər. Bizim bəzi hörmətli ağsaqqallarımız hələ ömründə evində  arvad yıxılanda da qolundan tutub durğuzmayıbdır ki, mən kişiyəm, amma aparıb həmin zabitlərə pul verib. General Popova da müraciət etmişəm, danışmışam. Mənə təcrübə lazımdır. Hər şey naziklikdən, insan isə qalınlıqdan qırılır. Mən bu şeyi bilmirəmsə, öyrənməliyəm. Məsləhətdən mən xeyir görəcəm. Ağlımız yoxdursa, bundan da pis günə düşəcəyik…”