Əli Məsimli Nazirlər Kabinetinin benzin “islahatı”ndan danışdı
Опрос
Читать: 11522
07 Apr 2014 | 10:30
Əli Məsimli Nazirlər Kabinetinin benzin “islahatı”ndan danışdı
İqtisadi və Sosial İnnovasiyalar İnstitutunun rəhbəri Əli Məsimli Nazirlər Kabineti tərəfindən son günlər benzinin qiymətinin “səssiz-səmirsiz” qaldırılmasından sonra yaranmış durumu və problemlərdən çıxış yollarını Moderator.az-a müsahibəsində ətraflı şərh edib:

Əli bəy, Tarif Şurasının benzinin qiymətinin artırması ilə bağlı qərarından cəmi 4 ay sonra benzinin qiyməti yena artırıldı. Belə kəskin bahalaşma nə ilə əlaqədardır? 

-Fikrimizcə,bu il aprelin əvvəllərində benzinin qiymətinin artırılması əslində Tarif Şurasının qərarı ilə ötən il, yəni 2013-cü il dekabrın 3-dən, amma bu dəfə Tarif Şurasının iştirakı olmadan  benzinin pərakəndə satış qiymətlərinin artırırmasının davamıdı. Yəni benzinin qiymətinin artırılmasına mərhələli gediş edildi.Aydın məsələdir ki, yanacağın qiymətinin artırılması digər məhsul və xidmətlərin də qiymətinə təsir etdiyindən,istənilən hökümət üçün qeyri-populyar addım hesab olunur və əhali bunu  narazılıqla qarşılayır.  Azərbaycanda istehsal olunan istər Ai-92, istərsə də Ai-95 markalı benzinin keyfiyyət göstəriciləri “Avro-4”standartlarına cavab vermir. Digər tərəfdən isə Azərbaycanda avtomobillərin sayı, eləcə də avtobenzinə olan tələbat ölkədə istehsal olunan benzinin artım tempindən iki dəfə yüksəkdir.Benzin istehsalı ildə 5-6 faiz, avtomobillərin sayının, eləcə də avtobenzinə olan tələbat isə son illər, hər il  10 faizdən çox artır.Ona görə də Azərbaycan  yerli istehsal hesabına benzinə sürətlə artan tələbatı ödəyə bilmədiyindən xaricdən benzin alır və həmin benzinin qiymətini artıq Tarif Şurası tənzimləmir. Aprelin 4-dən  Aİ-95 markalı benzin  Avro-4 standartlarına uyğun olaraq bundan sonra Premium adı ilə əvvəlki kimi 80 qəpiyə yox, sərbəst qiymət mexanizmi vasitəsilə 93 qəpiyə satılır. 

-Azərbaycanda benzinin qiyməti başqa ölkələrlə müqayisədə necədi?

 -Dünya praktikasında benzinin qiyməti hər bir ölkənin bu sahədə yeritdiyi siyasətdən və sırf bazar mexanizmi tətbq edilən ölkələrdə isə xeyli dərəcədə neftin dünya bazarındakı qiymətindən asılı olur.Əgər inkişaf etmiş ölkələrlə müqayisə etsək, ABŞ istisna olmaqla (burda benzinin 1 litri 95 sentdir), digər ölkələrdə benzin bizdəkindən bahadır. Məsələn,bu ilin aprel ayının əvvəllərinə olan məlumata görə,  Almaniyada benzinin 1 litrinin qiyməti 2 dollar 22 sent, Fransada 2 dollar 5 sent, İngiltərədə 2 dollar 15 sentdir. Amma bizdə benzinin qiymətini qaldıranda Azərbaycanı belə ölkələrlə müqayisə etmək  düz olmaz, çünki həmin ölkələrdə əmək haqqı bizim pulla 3 min manatdan,  bizdə isə 400 manatdan bir qədər çoxdur.Yəni onların orta əmək haqqı bizdəkindən qat-qat yüksəkdir. Biz özümüzü MDB məkanına aid ölkələrlə müqayisə edə bilərik.Burada  benzinin qiymətində ölkənin onu özü istehsal etməsi, yoxsa xaricdən alması amili aparıcı rol oynayır. Məsələn, adambaşına ÜDM-in səviyyəsinə görə MDB məkanının ən yoxsul ölkəsi sırasında olan Tacikistanda benzin xaricdən alındığından 1 litrinin qiyməti 1 dollar 32 sent, Gürcüstanda 1 dollar 27 sent, Ermənistanda 1 dollar 18 sentdir. MDB-nin əsas neft ölkələri olan Rusiyada benzinin qiyməti 94 sent, Qazaxıstanda isə 60 sentdir. Türkmənistanda bundan da ucuzdur. Müqayisə göstərir ki, MDB-nin enerjidaşıyıcıları ilə zəngin olan 4 əsas ölkəsi arasında ən baha benzin bizdədi. Premium adı ilə, sərbəst qiymət mexanizmi vasitəsilə 93 qəpiyə satılan benzin dollara çevirdikdə 1,2 dollara yaxın bir qiymətə satılır.

- Siz dediniz ki,dünya praktikasında benzinin qiyməti hər bir ölkənin bu sahədə yeritdiyi siyasətdən və daha çox bazar mexanizmi tətbq edilən ölkələrdə isə xeyli dərəcədə neftin dünya bazarındakı qiymətindən asılı olur. Artıq bizdə hər ikisi var.Yəni bizdə benzinin qiyməti Tarif Şurası tərəfindən tənzimlənsə də Aİ-95 markalı benzin Premium adı ilə sərbəst qiymət mexanizmi vasitəsilə 93 qəpiyə satılır.Dünya bazarında neftin qiyməti dəyişəndə, bu bizdə Aİ-95 markalı benzinin qiymətinə necə təsir edəcək?

-Çox maraqlı sualdı. Bu ilin birinci rübündə dünya bazarında neftin bir barrelinin qiməti 110 dollardan bir qədər aşağı olub. Yəni əgər neftin qiyməti 110 dollardan yuxarı qalxsa, bu, benzinin qiymətinə də təsir edə bilər.Neftin qiyməti aşağı düşəndə isə bazar qanunauyğunluğunun tələbi ilə benzinin qiyməti də aşağı düşməlidi. Amma Azərbaycanda bu bazar prinsipinin tam gücü ilə ikitərəfli qaydada işləməsi ehtimalı azdır. Yəni əgər neftin qiyməti 110 dollardan yuxarı qalxsa, xaricdən aldığımız Aİ-95 markalı benzinin qiymətinin qalxma ehtimalı var, amma  neftin qiyməti aşağı düşəndə həmin markalı benzinin  qiymətinin  də aşağı düşəcəyi ehtimalı azdır.

-Bəs əsas neft hasilatçısı olan ölkələrlə müqayisədə bizim qiymətlər nə yerdədir?

- Əsas neft hasilatçısı olan ölkələrlə müqayisədə bizim qiymətlər orta vəziyyətdədir, yəni Norveçdən xeyli ucuz, ərəb ölkələrindəkindən isə xeyli bahadır. Məsələn,bu ilin aprel ayının əvvəllərinə olan məlumata görə,  dünyanın əsas neft  hasilatçısı ölkələrindən biri olan Norveçdə benzinin 1 litrinin qiyməti 2 dollar 58 sent, Səudiyyə Ərəbistanında 21 sent, Küveytdə 25 sent, İraqda 12 sent olub, bizdə isə qeyd etdiyim kimi, 1 dollar 18 sent olub.Yəni bizdə benzinin qiyməti Norveçdəkindən 2,2 dəfə ucuz, Səudiyyə Ərəbistanı və Küveytdəkindən isə 5 dəfə bahadır.

-Xaricdə 50 milyard dolardan artıq pulumuz ola-ola biz niyə benzin istehsalını tələbatımıza uyğun səviyyədə özümüzdə təşkil etməyib, xaricdən benzin alırıq?

-Təbii ki, benzin istehsalını özümüzdə təşkil etmək həm əlavə gəlir, həm də əlavə iş yeridir. Məsələ burasındadır ki, bizim neftayırma  zavodları indi Dövlət Neft Şirkətinin tək özünün hesabına Azərbaycanda hasil olunan neftdən təqribən 2 dəfə artıq neft emal etmək gücündədir. Amma burada bir ciddi məsələ var. Azərbaycanda neftayırma zavodlarının istehsal gücü ölkəni benzinlə təmin etmək üçün yetərli olsa da, bizdə istehsal olunan avtobenzinin keyfiyyəti aşağıdır. ”Avro-4” standartlarına keçid digər məlum tələblərlə yanaşı, benzinin keyfiyyətinin də həmin standartlara çatdırılmasını tələb edir. Hökumətin rəsmi məlumatlarına görə 2013-cü ildə Azərbaycanda atomobil benzini istehsalı 1297 min tondan 1380 min tona qalxıb və ya 6 faizdən çox  artıb. Avtomobillərin sayı və benzinə olan tələbat isə  10 faiz artıb. Aydın məsələdir ki, bu fərqdən yaranan əlavə tələbatı ödəməkdən ötrü ya yerli istehsalı artırmaq, ya da ki, xaricdən əlavə benzin gətirmək lazımdır. Hökumət hər iki variantdan paralel istifadə edir.Mövcud neftayırma zavodu rekonstruksiya olunub, istehsal gücünün artırılması xəttı götürülüb. Hökumətin rəsmi proqnozlarına görə, yerli istehsalı artırmaq yolu ilə 2017-ci ildə Azərbaycanda 1536 min ton avtobenzin istehsal olunacaq. Amma bu, 2013-cü illə müqayisədə cəmi 13 faiz çox avtomobil benzini istehsalı demək olduğundan, təbii ki, bu orta perspektivdə Azərbaycanda benzinə olan tələbatı ödəməkdən ötrü kifayət deyil. Azərbaycanda  neft-qaz emalı və Neft-Kimya Kompleksinin inşası nəzərdə tutulur. Bu çoxmilyardli iri layihələrdi. Amma bu gələcəyin işidir və Azərbaycan orta perspektivdə benzinə olan tələbatının bir hissəsini xaricdən idxal hesabına ödəməli olacaq.Ona görə də əgər həmin layihələrin reallaşdırılması yüksək keyfiyyətli və rəqabət qabiliyyətli neft məhsulları istehsal və  ixrac etməklə Azərbaycanın xam neft ixrac edən ölkədən,öz yerli istehsalı ilə yanaşı, başqa ölkələrdən belə xam neft idxal edib, ixrac önlü neft məhsulları istehsal edə bilən ölkəyə çevirəcəksə, həmin layihələri reallaşdırmaq çox zəruridir. Onda bu, Azərbaycanın neft strategiyasına yeni zəruri əlavələr verə bilmə gücündə bir layihə olacaq.Qeyd etdiyimiz  kimi, bu həm də əlavə gəlir və əlavə iş yerləri deməkdir.Yox, əgər on milyardarla manat sadəcə Azəbaycanın öz tələbatına yönəlik və keyfiyyəti aşağı neft məhsulları istehsal ilə məşğul olacaqsa, onda həmin layihəyə çəkilən xərcin çox kiçik bir məbləğı ilə nisbətən kiçik neftayırma zavodları tikib, işə salmaqla da ölkənin benzinə artan tələbatını ödəmək olar. Bu həm  bir iki ilə Azərbayvanın yerli istehsal hesabına benzinə olan tələbatının tam ödənilməsini təmin etmiş olar, həm də rəqabəti gücləndirməklə benzinin kyfiyyətinin də yaxşılaşdırılması probleminin həllini sürətləndirmiş olar.
Похожие новости
15:55, Сегодня
В Болгарии пройдут досрочные парламентские выборы
15:50, Сегодня
Глава МИД Латвии подал в отставку
15:48, Сегодня
Смертность в Грузии превысила рождаемость
15:46, Сегодня
Сильный шторм на западе Франции привел к нарушению движения поездов
15:38, Сегодня
Жители Нахчывана жалуются на проблемы с транспортом: что предпримет госслужба? - ЗАЯВЛЕНИЕ - ВИДЕО
15:31, Сегодня
28-летнего жителя Газахского района убили на глазах у его сестры
15:22, Сегодня
Американский эксперт: США стремятся ограничить влияние России в Армении - ФОТО
15:17, Сегодня
В Азербайджане будут подготовлены правила распределения средств, взимаемых за платные дороги
15:17, Сегодня
У ставшей донором для своего брата азербайджанской певицы возникли проблемы со здоровьем - ВИДЕО
15:11, Сегодня
Армия Нигерии ликвидировала за две недели более 200 боевиков
15:03, Сегодня
Азербайджанские дзюдоистки выступят на Кубке Европы в Польше
14:57, Сегодня
В России усилили меры безопасности на транспорте после теракта в "Крокус Сити Холле"
14:47, Сегодня
Почему Путин не посетил место теракта
14:26, Сегодня
На рынке жилья в столице наблюдается рост цен
14:24, Сегодня
Высокопоставленному чиновнику сделали строгий выговор в связи с гибелью женщины в лифте - ФОТО
14:15, Сегодня
Си Цзиньпин посетит с визитом Казахстан в начале июля
14:14, Сегодня
Аппарат Пашиняна потребовал закрытия всех офисов сепаратистов Карабаха в Армении
13:35, Сегодня
Директор школы, в которой родила одиннадцатиклассница, освобождена от занимаемой должности
13:25, Сегодня
Колумбия высылает аргентинских чиновников
13:07, Сегодня
Избившего жену из-за соцпомощи мужчину освободили от уголовной ответственности
12:58, Сегодня
Гендиректор ПО "Азнефть" освобожден от занимаемой должности - ФОТО
12:49, Сегодня
Омбудсмен Азербайджана встретилась в Ханкенди с жителями армянского происхождения
12:45, Сегодня
В Кыргызстане заявили о попытках вербовки граждан страны для участия в терактах в РФ
12:44, Сегодня
Эмин Агаларов: Эвакуационные выходы "Крокуса" работали - ВИДЕ
12:40, Сегодня
В Нахчыванской АР на трассе произошел обвал - ФОТО/ВИДЕО
12:32, Сегодня
Завтра в Азербайджане воздух прогреется до 20 градусов
12:31, Сегодня
Вниманию бакалавров: началась регистрация для участия во второй попытке вступительного экзамена в магистратуру
12:27, Сегодня
Российские артисты исполнили песни Муслима Магомаева и составили альбом "Голос мой услышь" - ВИДЕО
12:24, Сегодня
Виктор Чобану: Автономии Гагаузии в Молдове ничто не грозит
12:15, Сегодня
В Сумгайыте снесена незаконная постройка - ФОТО/ВИДЕО
12:12, Сегодня
Армения объявила о наборе пограничников для работы в аэропорту "Звартноц"
12:12, Сегодня
Федерация стрельбы: Азербайджанские стрелки могут завоевать еще больше лицензий на Олимпиаду
12:06, Сегодня
В CineMastercard покажут романтическую драму "Güneşi söndürmem gerek" - ВИДЕО
11:56, Сегодня
Еще 4 азербайджанских боксера вышли в финал международного турнира в Баку
11:53, Сегодня
Сегодня в Азербайджане первая предполагаемая ночь аль-Кадр
11:49, Сегодня
Хави подал в суд на журналиста, который заявил, что тренер писал ему "непристойные сообщения"
11:43, Сегодня
Пашинян: Армения не признает никакого "правительства в изгнании"
11:32, Сегодня
Возросло число пострадавших в результате теракта в российском "Крокуc Сити Холле"
11:28, Сегодня
В ООН заявили, что две трети больниц в секторе Газа не функционируют
11:27, Сегодня
Начальник СГБ: Франция серьезно обеспокоена условиями, сложившимися для подписания мирного договора с Арменией
11:24, Сегодня
Скончался начальник отдела Минюста
11:10, Сегодня
Шольц назвал терактом поджог, из-за которого был обесточен завод Tesla в Германии
11:09, Сегодня
Община: Франция стремится внедрить в регионе свои гнусные геополитические планы
11:06, Сегодня
ОДКБ проведет семь учений: будет ли участвовать в них Армения?
11:04, Сегодня
Центральный банк Азербайджана снизил учетную ставку
11:03, Сегодня
В Азербайджане пройдет международная конференция по разминированию
10:57, Сегодня
СГБ: Скоро будут обнародованы имена еще 73 человек, чьи останки найдены в массовых захоронениях
10:52, Сегодня
Стали известны имена погибших в ДТП в Лянкяранском районе - ОБНОВЛЕНО + ФОТО
10:48, Сегодня
В Хатаинском районе Баку обнаружили гранаты - ФОТО/ВИДЕО
10:38, Сегодня
Перед Бакинским олимпийским стадионом произошло ДТП: есть пострадавший - ОБНОВЛЕНО + ФОТО/ВИДЕО
10:35, Сегодня
В Нахчыване обнаружены гробницы амазонок - ФОТО
10:33, Сегодня
Глава СГБ: Франция провоцирует Армению на новую войну
10:28, Сегодня
В Ханкенди обнаружены оружие и боеприпасы
10:23, Сегодня
Мужчина избил жену, которая без его ведома пользовалась телефоном
10:18, Сегодня
В 2023 году СГБ провела предварительное расследование по 190 уголовным делам
10:11, Сегодня
Четыре человека погибли в результате поножовщины в США
10:08, Сегодня
105 лет на страже безопасности государства и народа - ФОТО/ВИДЕО
10:07, Сегодня
Стало известно время проведения тестового этапа по приему на работу руководителей детсадов
09:56, Сегодня
Liberty Media планирует купить Moto GP
09:43, Сегодня
Мировые цены на нефть
09:38, Сегодня
В Японии умерли уже четыре человека, употреблявшие БАДы с красным рисом
09:29, Сегодня
В Баку автомобиль сбил 36-летнюю женщину
09:25, Сегодня
Азербайджанская нефть подешевела
09:20, Сегодня
Песчаная буря накрыла Амурскую область России - ВИДЕО
09:17, Сегодня
Подоляк: Российские власти продолжают искать «украинский след» в теракте в «Крокусе»
09:09, Сегодня
В Перу произошло сильное землетрясение
09:00, Сегодня
Создана нейросеть для улучшения вкуса пива
08:30, Сегодня
В США неизвестный счастливчик выиграл 1,13 млрд долларов в лотерею - ФОТО
07:59, Сегодня
Стало известно, как вербовали напавших на российский "Крокус" террористов
07:58, Сегодня
В Кельбаджаре обнаружены ручные гранаты
07:44, Сегодня
Глава Службы внешней разведки России посетил КНДР
07:29, Сегодня
Генетики ошеломили результатами исследования ДНК Бетховена
06:58, Сегодня
ABBA переиздаст культовый альбом Waterloo - ФОТО
06:50, Сегодня
Более 20 тысяч автомобилей выпустили в Казахстане за два месяца 2024 года
06:28, Сегодня
ООН: Ежедневно в мире в мусор выбрасывают 1 млрд порций еды
06:08, Сегодня
Туркменистан готов диверсифицировать поставки природного газа на пространстве ОЭС
05:29, Сегодня
Ученые нашли в растениях заменители средств для похудения
05:19, Сегодня
Генсек ОДКБ не исключил расширения организации в обозримой перспективе
04:56, Сегодня
СМИ: Израиль использует в Газе экспериментальную систему распознавания лиц
04:37, Сегодня
Путин заявил, что лозунги в духе "Россия только для русских" могут развалить страну
04:19, Сегодня
В США намерены впервые перезапустить атомную электростанцию
04:16, Сегодня
Американские исследователи зафиксировали увеличение мозга человека
03:35, Сегодня
Парламент Таиланда легализовал однополые браки
03:30, Сегодня
Добыча нефти в Иране выросла на 50 тыс. баррелей в сутки
02:54, Сегодня
СМИ: Страсбургский собор и порядка 20 школ Парижа получили сообщения об угрозе взрыва
02:41, Сегодня
Турция поможет США восполнить запасы боеприпасов
02:14, Сегодня
В Италии произошло землетрясение
01:41, Сегодня
Испанская прокуратура запросила 2,5 года тюрьмы для Рубиалеса за поцелуй футболистки
01:31, Сегодня
МИД поделился публикацией в связи с кончиной Намига Аббасова - ФОТО
00:43, Сегодня
Хикмет Гаджиев об экс-генсеке НАТО: Он забыл указать оплату в своем докладе - ФОТО
00:32, Сегодня
Израиль ввел в секторе Газа систему распознавания лиц
00:18, Сегодня
Кубок Азербайджана: определился последний полуфиналист - ФОТО
00:07, Сегодня
Казахстанский министр: Мы думаем над альтернативными маршрутами экспорта нефти
00:00, Сегодня
ФРГ передаст Киеву 10 тысяч снарядов
27 Mar 2024 | 23:32
В Госдепе отвергли причастность к теракту в «Крокусе»-(видео)
27 Mar 2024 | 23:28
МИД Латвии объявил российского дипломата персоной нон грата
27 Mar 2024 | 23:19
Упали поставки легковых автомобилей из ЕС в Азербайджан
27 Mar 2024 | 23:09
Стали известны причины рекордного обвала курса японской иены
27 Mar 2024 | 23:05
Поджигатель Корана вынужден искать новое убежище
27 Mar 2024 | 22:54
Туркменский Анау объявлен культурной столицей тюркского мира в 2024 году
ЕЖЕДНЕВНО
27 Mar 2024 | 18:23
Эрдоган: Двери Турции закрыты для террористов
27 Mar 2024 | 17:19
Пашинян: Принципы мирного договора между Арменией и Азербайджаном основательно были согласованы
27 Mar 2024 | 18:13
Прокурор запросил для обвиняемых в заказном убийстве проректора 15 лет лишения свободы - ФОТО
27 Mar 2024 | 16:56
Кямран Алиев освобожден от занимаемой должности
27 Mar 2024 | 17:50
В Сумгайыте во дворе детской больницы обнаружено тело младенца
27 Mar 2024 | 18:10
Взрыв в мечети в Тебризе- (видео)
27 Mar 2024 | 17:35
ISW: Лукашенко проговорился
27 Mar 2024 | 19:01
Айхан Гаджизаде: Расмуссен злоупотребляет статусом экс-генсека НАТО
27 Mar 2024 | 18:41
Обнародован график приема граждан в Администрации Президента Азербайджана в апреле - ТАБЛИЦА
27 Mar 2024 | 19:10
МИД РФ: Баку и Еревану следует решать споры исключительно в политико-дипломатическом русле
ЕЖЕНЕДЕЛЬНО
23 Mar 2024 | 23:33
Владелец «Крокус Сити Холла» Араз Агаларов впервые прокомментировал теракт - ВИДЕО
23 Mar 2024 | 23:31
В Карабахе сократится количество населенных пунктов: порядок предоставления жилья будет изменен? - ВИДЕО
23 Mar 2024 | 20:15
МЧС РФ впервые опубликовало список погибших при теракте в "Крокус сити холл"
23 Mar 2024 | 23:51
BBC: Двое участников нападения на «Крокус Сити Холл» убиты
23 Mar 2024 | 19:10
В Баку пройдет турнир «Великий шелковый путь» с участием 11 стран
24 Mar 2024 | 00:14
Школьник по имени Ислам вывел из «Крокус Сити Холла» более 100 человек во время теракта - ВИДЕО
23 Mar 2024 | 21:21
Блинкен о теракте в Москве
23 Mar 2024 | 23:00
Польша направит больше военнослужащих на свои восточные границы
24 Mar 2024 | 01:01
В Азербайджане планируют увеличить командировочные расходы? - ВИДЕО
24 Mar 2024 | 00:40
В Иране во время акций протестов более 120 человек лишились зрения - ФОТО
Ежемесячно
27 Mar 2024 | 18:23
Эрдоган: Двери Турции закрыты для террористов
27 Mar 2024 | 17:19
Пашинян: Принципы мирного договора между Арменией и Азербайджаном основательно были согласованы
27 Mar 2024 | 18:13
Прокурор запросил для обвиняемых в заказном убийстве проректора 15 лет лишения свободы - ФОТО
27 Mar 2024 | 16:56
Кямран Алиев освобожден от занимаемой должности
27 Mar 2024 | 17:50
В Сумгайыте во дворе детской больницы обнаружено тело младенца
27 Mar 2024 | 18:10
Взрыв в мечети в Тебризе- (видео)
27 Mar 2024 | 17:35
ISW: Лукашенко проговорился
27 Mar 2024 | 19:01
Айхан Гаджизаде: Расмуссен злоупотребляет статусом экс-генсека НАТО
27 Mar 2024 | 18:41
Обнародован график приема граждан в Администрации Президента Азербайджана в апреле - ТАБЛИЦА
27 Mar 2024 | 19:10
МИД РФ: Баку и Еревану следует решать споры исключительно в политико-дипломатическом русле
Писатели