Moderator.az xəbər verir ki, barəsində açılmış qondarma cinayət işinə görə Almaniyada yaşamağa məcbur olan tanınmış hüquqşünas, "Azərbaycan Miqrasiya Mərkəzi" İctimai Birliyinin rəhbəri Əlövsət Əliyev Azərbaycanı tərk etməyə məcbur olan soydaşlarımız və onlara burada bəslənilən yanlış münasibətlə bağlıə maraqlı fikirlər səsləndirib:

"Son günlər Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənarda yaşayan ”“ xüsusilə son illərdə ölkəni tərk edərək, Avropada məskunlaşan şəxslər haqqında mediada geniş müzakirələr aparılır, məşğul olduğumuz işlərlə bağlı çox vaxt yanlış təsəvvürlər yaradılmağa cəhd edilir. Müzakirələrin hələ də gündəmdə olmasını nəzərə alaraq, məşğul olduğum sahə - miqrasiya ilə bağlı bəzi nüansları nəzərinizə çatdırmaq istəyirəm. 

Miqrasiya hazırda dünyada ən aktual mövzulardan biridir və inkişaf etmiş ölkələrdə miqrasiyadan faydalanmaqla ölkənın daha sürətli inkişafına nail olmaq prioritet məsələlərdəndir. ABŞ, Kanada, Avstraliya, bəzi Avropa və Asiya ölkələri, İsrail, hətta Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri kimi ölkələrin sürətli iqtisadi inkişafları həm də immiqrasiya proseslərinin tənzimlənməsi və müxtəlif ixtisasa malik miqrantlardan faydalanmaq bacarmaqları ilə sıx bağlıdır. Həmin ölkələrin bu gün həm də dünya siyasətinə təsir imkanları da göz qabağındadır. 

Mən Azərbaycanda məskunlaşan miqrantlara Azərbaycan Respublikasında olan münasibət haqqında çox yazmışam. Bu qeydlərim xaricdə-xüsusilə Avropada məskunlaşan soydaşlarımıza və həmvətənlərimizə Azərbaycan Respublikasının münasibəti haqqındadır. Bəzi ölkələrin xaricdə yaşayan həmvətənlət və soydaşlarla bağlı mükəmməl dövlət siyasəti mövcuddur. Yəhudi diaspor təşkilatlarının bugünkü uğurları da məhz bununla əlaqədardır. Onlar bu sahədə din xadimlərinin də nüfuzundan zaman-zaman istifadə edirlər. Yəni diasporun inkişafına bir qayda olaraq həm də ruhani təşkilatlarını hansısa formada cəlb edirlər. Dünyada daha güclü diaspor təşkilatlarına malik olan yəhudi icmalarının və ya diaspor təşkilatlarının gücü də birbaşa effektli diaspor siyasəti ilə bağlıdır. Həmin siyasətə görə, İsrail yəhudilərə harada yaşamasından asılı olmayaraq, sadələşdirilmiş qaydada öz vətəndaşlığıni verir və həmin şəxslərin hər birində tarixi vətənlərinə münasibətdə sevgi hisləri yaradır, dövlətlə həmin şəxslər arasında hüquqi və siyası bağlılığın yaranmasına nail olurlar. Sonda da həmin şəxslər ərazisində məskunlaşdıqları ölkələrin siyasətinə İsrailin xeyrinə təsir göstərməyə maraqlı olurlar. Oxşar diaspor siyasəti hazırda Ermənistanda da mövcuddur. Bu yaxınlarda Ermənilərin Avropada təşkil etdikləri tədbirlər zamanı diaspor təşkilatlarının gücünün, başqa ölkələrin və beynəlxalq təşkilatlara təsirinin bir daha şahidi olduq. 

Azərbaycanda olduğum zaman diaspor təşkilatları ilə bağlı mətbuatda dərc olunan məlumatları oxuduğum və ya verilişləri seyr etdiyim zaman xaricdə xüsusilə Avropada normal diaspora təşkilatlarının mövcud olmasını zənn edirdim. Lakin son bir il ərzində Avropada olduğum müddətdə diaspor təşkilatlarının əslində, mövcud olmadığının və ya görünməz olduğunun şahidi oldum. Hətta bu təşkilatlar olsa da, onlar Avropaya inteqrasiya olunmuş soydaşlarımızıin bir araya gətirilməsinə nail olmaqdan daha çox, soydaşlarımız arasında intriqa salaraq onların birliyinə xələl gətirməyə meyl göstərirlər. Bəlkə də bu siyasətin nəticəsidir ki, Avropada məskunlaşan soydaşlarımız və ya həmvətənlərimiz az qala qorxa-qorxa biri-digəri ilə salamlaşır, biri digərindən ehtiyatla dolanmağa üstünlük verir ki, bu da təşkilatlanmaq üçün ziyanlı vəziyyətdir.

Bu təbii ki, həmin şəxslərin şəxsiyyətindən daha çox Azərbaycanın Avropada məskunlaşan miqrantlara münasibətinin nəticəsidir. Avropada məskunlaşan şəxslərə pis münasibət ilk növbədə hakimiyyətin apardığı siyasətlə çox aydın ifadə olunmaqdadır. Son illər xaricdə yaşayanlara münasibət hakimiyyətin davamlı olaraq qanunvericiliyi sərtləşdirməsi, iki və daha çox vətəndaşlığı olan şəxslərin vətəndaşlıqdan imtina etmək kimi tələblərini əsaslandıran dəyişikliyə üstünlük verməsindən də görünür. Bəzi mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının istəyinə uyğun olaraq miqrasiya qanunvericiliyində edilən dəyişiklik təbii ki, soydaşlarımızın Azərbaycanla siyasi və hüquqi bağlılığına birtərərfli qaydada xitam verir, bu da insanların Azərbaycana olan maraqlarınının azalmasına gətirib çıxarır. Əslində xaricdə məskunlaşan soydaşlarımız və həmvətənlərimiz doğulduqları Azərbaycanla münasibətlərini qoruyub saxlamağa, onun inkişafına dəstək vermək və yaxud onun inkişafı naminə hazırda vətəndaşı olduğu ölkənin siyasətində Azərbaycanın xeyrinə təsir göstərmək gücünə malikdir və buna çox maraqlıdırlar. Lakin, təəssüf ki, Avropada yaşayanlara münasibət onların Azərbaycana -tarixi vətənlərinə olan münasibətinə görə deyil, onları siyasi baxışlarına ,ayrı-ayrı siyasi liderlərə olan münasibətə görə müəyyən edilir.

Eyni zamanda mətbuat və QHT təmsilçilərinin münasibəti də Avropada məskunlaşanlara qarşı normal deyil. Ölkəni tərk edənlər haqqında əsassız “təhqiqatlar” aparılır, xaricdə məskunlaşma səbəbləri “araşdırılır”, həmin şəxslərin hakimiyyətə münasibəti aidiyyəti olmayan şəxslər və qurumlar tərəfindən təhlil mövzusuna çevrilir, bəzilərinin özlərinin icazəsi olmadan onlar haqqında şəxsi məlumatlar KİV-lərdə işıqlandırılır, ölkəni istənilən səbəbdən tərk edərək Avropaya gedənlərin gözdən salınması istiqamətində lazımsız işlər aparılır.

Əslində, KİV əməkdaşları və ictimai sektor təmsilçiləri diqqətini Avropaya emmiqrasiya edənlərdən daha çox Türkiyəyə, İrana, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə, Rusiya Federasiyasına və digər ölkələrə mövsümi əməkçı miqrant adı ilə gedərək insan alveri, məcburi əmək, fahişəliyə cəlb etmə cinayətlərinin qurbanına çevrilənlərin bu vəziyyətə düşmə səbəblərinə cəlb etsə məncə daha yaxşı olar.

Bundan o qədər də az zərərli olmayan - sonu dini ekstrizmə və terrora aparan İslam ölkələrində davam edən və bu gün terror qruplaşmalarına qoşulma hallarına səbəb olan plansız və nəzarətsiz “təhsil proqramlarına” hakimiyyətin, ictimai sektorun və KİV-lərin diqqət ayırmasını da çox vacib hesab edirəm.

Azərbaycan Respublikasını tərk edənlərə dodaq büzən dostların da diqqətinə bəzi məsələləri çatdırmaq istəyirəm: İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında Avropa Konvensiyana dair 4 saylı Protokolun ikinci maddəsinə görə, hər kəsin hərəkət etmək azadlığı var. Hər kəs öz ölkəsi də daxil olmaqla hər hansı ölkəni tərk etməkdə azaddır. Bu hüquqların həyata keçirilməsinə milli təhlükəsizlik və ictimai asayiş maraqları naminə, ictimai qaydanı qorumaq üçün, cinayətin qarşısını almaq üçün, sağlamlığın və mənəviyyatın qorunması üçün və ya digər şəxslərin hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi üçün qanunla nəzərdə tutulmuş və demokratik cəmiyyətdə zəruri olanlardan başqa heç bir məhdudiyyət qoyula bilməz. Eyni zamanda heç kəs vətəndaşı olduğu dövlətin ərazisinə daxil olmaq hüququndan məhrum edilə bilməz.

Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində də bu azadlıqlar eyni qaydada nəzərdə tutulub.

Bundan başqa daimi yaşadığı ölkədə irqi, dini və vətəndaşlıq mənsubiyyətinə görə, bundan başqa müəyyən sosial qrupa mənsubiyyətinə və siyasi əqidəsinə görə həyatları və azadlıqları üçün təhlükə olan, və ya əsaslı təhlükənın olması ehtimal olunan halda hər kəsin ərazisinə birinci daxil olduğu ölkədə sığınacaq üçün müraciət etmək hüququ var.

Hakimiyyətdə və ya müxalifətdə olmağından asılı olmayaraq, hər birimiz xaricdə, o cümlədən dünya siyasətinə təsir gücündə olan Avropada məskunlaşan soydaşlarımızın və həmvətənlərimizin müvafiq ölkələrdə qanuni əsaslarla məskunlaşmasına, onların məskunlaşdıqları ölkənin siyasi və iqtisadi həyatına təsir göstərmək imkanına malik mövqe tutmasına yardımçı olmalıyıq. Yalnız bu prinsip gələcəkdə həmin ölkələrlə Azərbaycan Respublikası arasında münasibətlərə öz töhfəsini verə bilər. 

Çox böyük pullar xərcləməklə eyni şəxsləri müxtəlif ölkələrə daşımaq, eyni şəxslərin iştirakı ilə müxtəlif ölkələrdə görüntü xətrinə tədbirlərin keçirilməsi təşkilatlanma hesab edilə bilməz.