Ukrayna ərazisinin Rusiya tərəfindən işğalı və seperatçı rejimlərlə mərkəzi hakimiyyət arasındakı qarşıdurma ilə bağlı beynəlxalq təşkilatlar, dünya liderləri tərəfindən verilən bəyanatların, irəli sürülən təkliflərin sayı tədricən azalmaqdadır. Proseslərin bu şəkildə inkişafı Ukrayna probleminin dünya gündəmindən çıxdığını, arxa plana keçdiyini göstərir.

Maraqlıdır, doğrudanmı Ukrayna problemi göz önündəcə unudulmaqda, gündəmdən çıxmaqdadır? Doğrudanmı, dünya Ukrayna probleminin həllində maraqlı deyil və ya belə bir həllə ümid etmir?

Bununla bağlı Moderator.az saytı və “Hürriyyət” qəzetinə açıqlama verən İctimai Tədqiqatlar Mərkəzinin rəhbəri, tanınmış politoloq və hüquqşünas İlqar Altay maraqlı fikirlər səsləndirib: “Ukrayna məsələsinə dünyanın diqqətinin bir qədər azalması təbiidir. Düşünürəm ki, bunun əsas iki səbəbi var. Birincisi, dünyada hadisələr o dərəcədə sürətlə inkişaf edir ki, istənilən hər hansı ciddi problem istər-istəməz, müvəqqəti də olsa diqqətdən düşməyə başlayır. Ancaq Ukrayna məsələsi böyük bir vulkanın püskürməsi kimidir. Müvəqqəti, zamanla səngiyə bilər və sonra birdən-birə əvvəlkindən daha artıq püskürər. Çünki Ukrayna bu gün, dünyaya hakim kəsilmiş Qərbin və ona qarşı hələ ki, inadla dayanan Rusiyanın əsas qarşıdurma nöqtəsinə çevrilib.

Ukrayna məsələsinə ehtirasları səngidən ikinci amil Qərbn özüdür ki, bu, xüsusi mövzudur. Qərb Ukrayna vasitəsilə Rusiyanı sıxışdırıb gözdən və gücdən salma planının birinci və çox vacib etapını artıq başa çatdırıb. Və bu saat Minsk razılaşması əldə etməklə ötən iki illik əməliyyatın, görülən işlərin nəticələrini reallaşdırır.

Qərb artıq Moskvaya qarşı əvvəlki hiddətini səngidib. Hətta Soçidə Kerri - Lavrov görüşü bir-birinə kartof bağışlamaq dərəcəsində məzəli zarafatlar dostlugu şəraitində keçib. Hiss olunur ki, Qərb Krım və Donbassı Rusiya nəzarətinə versə belə, ilyarımlıq qarşıdurmanın nəticələrindən razıdır. Niyə? Baxın. İnqlab hesabına Ukraynanın 80 faiz ərazisi paytaxt Kiyevlə birlikdə Rusiya caynağından qoparılıb. Yeni prezident, yeni parlament, yeni dövlət strukturları yaradılıb. Tamamilə Qərbə, Avropaya inteqrasiya istiqaməti götürülüb. Beləliklə, əsrlərdən bəri Rus İmperiyasının əsas subyektini təşkil edən Ukrayna kimi ictimai, siyasi, hərbi, iqtisadi və s. və i. baxımdan həyati vacib mekan Rusiyanın əlindən çıxarılıb. Digər tərəfdən, Krımın və Donbass hövzəsinin Rusiya nəzarətində qalması əslində Rusiyaya yox, Qərbə sərf edir. Bu durumun Rusiyaya sərf edən tərəfi ancaq Putun üçündür ki, Ukraynanı uduzmasının kompensasiyasını rus xalqına göstərə bilsin. Ancaq Moskvanın kobud zor hesabına bu əraziləri əlində saxlaması Qərbə bir çox cəhətdən sərf edir. Mən deyərdim ki, Qərb hətta, bu durumun xeyli vaxt daha qalmasında maraqlıdır. Niyə? Bu vəziyyətdən istifadə edərək Qərb dövlətləri daha sıx antirusiya birliyi qurdular. Qərb dövlətləri rəhbərləri hərbi xərclərin artırılması bəraətinə əsas tapdılar. Rusiyaya qarşı iqtisadi və sair sanksiyaların, digər sarsıdıcı tədbirlərin görülməsinə əsas yarandı. Rusiyaya qarşı dünya ictimaiyyəti nifrətinin yaranması təbliğatına əsas verildi. Moskva qardaş Ukayna xalqı və slavyan xalqları qarşısında gözdən düşdü. Rusiya aqressiv dövlət kimi hətta uzaq və yaxın qonşu ölkələr və xalqlar qarşısında inamını itirdi. Və nəhayət, onsuz da zəif iqtisadiyyata malik Moskva hərbi yarışmaya yeni və çoxlu büdcə pulları xərcləməyə məcbur olur. Bu da Rusiyanın bir dövlət kimi çöküşünün əsasını qoyur. Hansı ki, SSRİ-ni də bu cür hərbi yarışma çökdürmüşdü. Düşünmək olar ki, bütün bu Ukraynaətrafı təlatümlər qərb strateqlərinin Rusiyanın çökdürülməsinə yönəlik planıdır və öz nəticəsini də verir”.

İ.Altayın bildirdiyinə görə, əslində Ukraynanın cəbhə dəyişməsi və Rusiyanın bu prosesi sükutla qarşılaması Qərbin özünə də sərf etmirdi:

“Mən deyərdim ki, Ukraynanın sakit tərsdə bütövlüklə Qərb tərəfə keçməsi və Rusiyanın da bunu sükutla qarşılaması Qərb strateqləri üçün bu qədər sərfəli effekt verməzdi. Və Qərbə hətta sərf edərdi ki, Belarusiyada da bir çevriliş yapılsın, bu ölkə də Qərb yolu tutsun və Rusiya zorla onun tutaq ki, həmsərhəd Qomel vilayətini zorla nəzarətinə götürsün. Bu da Rusiya üçün yeni bir problem, yeni bir zərbə olardı. Ümumiyyətlə, zaman göstərir ki, Rusiyanın qonşu dövlətlər ərazilsində separatizm ocağı yaradıb həmin ölkələri imperiyaətrafı bufer zonası kimi təsir altında saxlamaq strategiyası əslində Rusiyanın zərərinə, Qərbinsə xeyrinə işləyir. Çünki özünü dolandırıb idarə edə bilməyən Rusiya qonşu ölkələrdə yaratdığı Qarabağ, Abxaziya və Osetiya, Dnestryanı, Krım və Donbas kimi separatizm ocaqlarına yaşatmaq üçün çox böyük xərclərə gedir. Qərb isə göstərdiyim kimi, bu faktorlardan Rusiyaya qarşı məharət və çevikliklə istifadə edir”.

Seymur Əliyev