Son vaxtlar təmas xəttində gərginliyin artması, ordudan tərxisolunma prosesinin qeyri-müəyyən vaxta qədər dondurulması ilə bağlı deyilənlər və s. cəmiyyətdə Qarabağ uğrunda yeni bir savaşın yaxınlaşması, dövlətin savaşa hazırlaşması kimi qiymətləndirilməkdədir. Hətta bəzi ictimai-siyasi xadimlər, hərbi mütəxəssislər də hesab edir ki, proseslərin gedişatı Azərbaycan və  Ermənistan arasında yeni bir qarşıdurmanın reallaşacağından xəbər verir.

Maraqlıdır, Qarabağ uğrunda yeni bir savaşın baş verəcəyi ilə bağlı səsləndirilən fikirlərin reallıqla əlaqəsi varmı? Doğrudanmı son olaylar Azərbaycan və Ermənistan arasında müharibənin yaxınlaşdığındna xəbər verir? Həqiqətənmi hər zaman Ermənistanın yanında yer alan və Qarabağın işğalında yaxından iştirak edən Rusiya bu kəs tamam əks mövqe sərgiləyərək Azərbaycan ordusunun uğurlu hərbi əməliyyatlarına şərait yarada bilər?

Məsələ ilə bağlı Moderator.az saytı və “Hürriyyət” qəzetinə açıqlama verən Şərq-Qərb Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, politoloq Ərəstun Oruclu Azərbaycanın müharibə astanasında olduğu ilə bağlı səslənən fikirlərin həqiqətdən uzaq olduğunu vurğuladı. Siyasi şərhçinin sözlərinə görə, belə bir müharibənin başlaması üçün iri güclərdən hər hansı birinin aktiv hərəkətə keçməsi lazımdır:

“Müharibənin başlanması ilə bağlı səslənən fikirləri real hesab eləmirəm. Baxmayaraq ki, müəyyən gərginlik var və bu gərginlik bir sıra səbəblərdən yaranıb. O cümlədən Rusiya-Ermənistan münasibətlərindəki anlaşılmazlıq və Ermənistandakı sabitliyin pozulması, Azərbaycandakı iqtisadi problemlər, hakimiyyətin beynəlxalq təzyiqlərə məruz qalması və s. buna rəvac verib. Lakin gördüyünüz kimi, dünyada da müəyyən addımlar atılır ki, gərginliyin qarşısı alınsın. Bir növ mesaj verilir ki, müharibə başlasa tərəfləri nə gözləyir. Buna görə də düşünmürəm ki, yaxın gələcəkdə tərəflər arasında savaş başlaya bilər. Savaşın başlaması üçün hansısa dünya gücünün proseslərə müdaxilə etməsi, hərbi əməliyyatların başlanmasında maraqlı olması lazımdır. Hələlik isə bu görünmür. Təbii ki, Rusiya tərəfindən müəyyən hərəkətlilik göz çarpır. Lakin ümumilikdə demək olmaz ki, təhlükə böyükdür. Fəqət bununla belə qeyd etmək lazımdır ki, nə qədər ki, işğal olunmuş ərazilər var, atəşkəs var, istənilən zaman bu atəşkəsin pozulması ehtimalı mövcuddur”.

Ə.Oruclu Rusiya və Ermənistan arasında müəyyən gərginliyin mövcud olduğunu təsdiqləsə də, bu gərginliyin Azərbaycanı Rusiyanın dostuna çevirəcək qədər böyük olmadığnı qeyd etdi. Ekspertin fikrincə, Rusiyanın Ermənistanı Azərbaycanın əli ilə cəzalandıracağı ilə bağlı səsləndirilən iddialar cəfəngiyyatdan başqa bir şey deyil:

“Bu, Azərbaycanda həyata keçirilən rəsmi təbliğatın tərkib hissəsidir. Bizi inandırmağa çalışırlar ki, bu gün Rusiya-Ermənistan münasibətlərində gərginlik var və bundan istifadə edərək ən azından torpaqlarımızın bir hissəsini azad edə bilərik. Ermənistandakı etiraz aksiyaları və Rusiyanın bu aksiyalar qarşısında xeyli dərəcədə güzəştə getməsi göstərdi ki, Rusiya və Ermənistan arasında münasibətlər o dərəcədə də gərgin deyil. Rusiya Ermənistan yanında saxlamaq üçün hər şeyə hazırdır. Belə olan təqdirdə Rusiyanın Azərbaycana yardım edərək onun işğal altındakı torpaqlarının bir hissəsini belə azad etməkdə yardım göstərəcəyini söyləmək ya xülya, ya da xəstə təxəyyülün məhsuludur”.

Qarabağda “ildırımsürətrli müharibə”nin mümkünlüyü ilə bağlı deyilənlərə də aydınlıq gətirən Ə.Oruclu, belə bir savaşın reallaşması üçün siyasi zəminin olmadığına diqqət çəkdi. Politoloqun fikrincə, Azərbaycan hətta hərbi baxımdan belə bir əməliyyat üçün hazır olsa belə, iri güclər, o cümlədən Rusiya bu cür sürətli və uğurlu əməliyyatların reallaşmasına imkan verməyəcək: 

“Qarabağda ildırımsürətli müharibə ilə bağlı deyilənlərin hərbi baxımdan nə dərəcədə real olduğunu söyləyə bilmərəm. Bunu hərbi mütəxəssislər daha yaxşı bilər. Mən yalnız bu məsələnin siyasi tərəfi haqqında fikir bildirə bilərəm. Siyasi tərəfi ilə bağlı qənaətim isə ondan ibarətdir ki, Azərbaycanın belə bir əməliyyat aparmasına imkan veriləcəyini düşünmürəm. Hesab etmirəm ki, kimsə buna imkan verə. Elə ilk növbədə Rusiyanın özü buna imkan verməz. Rusiya Ermənistanın məğlub olmasında maraqlı deyil və ola da bilməz. Qoy heç kim özünü və xalqı aldatmasın. Bu, yalandan başqa bir şey deyil”.

Seymur Əliyev