Qonşumuzun oğlu XI sinifdə oxuyanda cəmi ikicə gün məktəbə getmişdi - bir dəfə dərs ilinin əvvəlində,  bir dəfə də “son zəng”də. Fərdi müəllimin verdiyi dərslərlə universitetə hazırlaşdığı üçün məktəbə vaxt ayıra bilmirdi. Amma sinif jurnalında adı gedirdi, gündəlik qiyməti də yazılırdı. Və buna görə məktəbin direktoruna 600 manat verməli idi. Dərs ilinin sonuna bir neçə ay qalmış direktor qiyməti 800 manata qaldırmışdı. Adı məktəbdə olub özləri fərdi müəllim yanında, hazırlıq kurslarında dərs alan uşaqların valideynlərini yığıb demişdilər ki, hansı valideyn 800 manat verməsə onun uşağı attestat almaya bilər. Hələ körpə ikən atasını itirən qonşu uşağın anası yalvar-yapış eləmişdi ki, 800 manat gücləri çatmır, 200 manatı onlara güzəşt eləsin. Amma bu xahiş-minnətdən sonra da direktor güzəştə getmədi, hamı kimi, atasız böyüyən uşaqdan da 800 manat aldı...

Məktəbdən yayınan şagirdin valideynlərinin 100 manat cərimə olunması barədə qanunvericiliyə dəyişiklik ediləcəyini eşidəndə bu hadisə yadıma düşdü. Atasız böyütdüyü oğlunu borc-xərclə fərdi hazırlıqda oxutduran ananın iztirabları, müəlliminin aylıq ödənişlərini vaxtlı-vaxtında çatdıra bilməyən uşağın sıxıntıları gözümün önünə gəldi. Yaxın münasibətlərimiz olduğu üçün hər şey bilirdim. Bilirdim ki, qonşunun oğlu daha yaxşı təhsil almaq, ali məktəbə daxil olmaq istəyirdi. 11 il oxuduğu məktəbə getməməsinin tək səbəbi də bu idi. O məktəbdən yayınmırdı, əksinə daha yaxşı təhsil almaq istəyirdi. Elə uşaqlarını təkbaşına böyüdən valideyni imkansız olsa belə, oğlunun yaxşı təhsil alması, ali məktəbə daxil ola bilməsi üçün hətta bacardıqlarından artıq çalışırdı. Yaxşı ki, uşağı universitetə daxil ola bildi. Yoxsa...

Azərbaycanda heç kəs təhsildən yayınmır, məktəbdən yayınır. Uşaq ki, böyüyüb VIII-IX sinfi bitirər-bitirməz məktəbdən qaçmağa başlayır. Onlar təhsildən qaçmır, əksinə, daha yaxşı təhsil almaq üçün yaxşı məktəb axtarır. Yaxşı, şagirdi təhsilin növbəti mərhələsinə hazırlaya bilən məktəb isə yoxdur! Məktəbdə verilən bilik şagirdi təhsilin növbəti mərhələsinə apara bilmir, uşaqlar məktəbdə aldığı təhsillə yox, repetitorun öyrətdiyi biliklə universitetə daxil olur. TQDK-nın keçirdiyi qəbul imtahanlarının nəticələri boyda böyük bir sübut ortadadır! Qəbul imtahanları zamanı orta bal göstəricilərindən yuxarı nəticə əldə edən bütün abituriyentlər ən azı 2 il repetitor yanına gedib. Qəbulda 250-300 və daha çox bal toplamış bircə nəfər abituriyent tapa bilərsinizmi ki, topladığı  biliyi 11 il oxuduğu məktəbdə əldə etmiş olsun? Əsla! Mümkün deyil!  Ona görə də valideynlər uşaqlarını məktəbdən ayırıb yaxşı təhsil dalınca göndərir. Hətta əlavə xərc bahasına olsa da. 

Bəs, onda parlamentdə orta məktəblərdəki gerçək durumu düzgün qiymətləndirə bilməyib yanlış düşüncədən doğan nəticəyə əsaslanan cərimə qanununu müdafiə edənlər kimlərdir? Ad çəkmək, məsələni fərdlərləşdirmək istəmirəm. Ancaq görünən odur ki, uşaqlarını məktəbdən yayındıran valideynlərin 100 manat məbləğində cərimələnməsini nəzərdə tutan qanunu əsas müdafiəçiləri məktəb və təhsil mühitindən uzaq, bu sahədəki vəziyyətdən bixəbər adamlardır. Bu qanunu hazırlayıb ortaya çıxaranların, şagirdin məktəbdən yayınmasına görə valideynlərdən  cərimə tutulmasının tərəfdarı kimi çıxış edən millət vəkillərinin məktəb, təhsil, tədris barədə anlayışları cəmiyyətdə şübhə yaradır. Onların fikirlərini dinlədikcə, mətbuatdakı çıxışlarını oxuduqca bu qanunun vacibliyini dönə-dönə təkrar edən deputatların məktəblə təhsili, təhsillə tədrisi bir-birində ayıra bilmədiyini məktəblə az-çox əlaqəsi olan hər kəsə bəlli olur. Cərimlələr tətbiq etməklə şagirdlərin məktəbə qayıdacağını düşünənlərin məktəblə, təhsillə və tədrislə bağlı düşüncələri o qədər yanlışdır ki, hətta “təhsil eksperti” adlandırdıqları professorların bu qərara tənqidi münasibətindən təəccübləniblər. Halbuki “təhsil eksperti” dedikləri həmin alimlər ömrünün 40-50 ilini elmə və təhsilə, məktəbə, pedaqoji fəaliyyətə, maarif işinə həsr ediblər, onlar məhz  məktəb, təhsil, pedaqoji fəaliyyətindəki nailiyyətlərinə görə alim olublar. Amma indi həmin professorların məktəb və təhsillə bağlı problemlərə münasibəti və fikri yanlış olur, bircə dəfə ictimai statusundan istifadə edib bir məktəbin qapısını açmayan, təhsil və məktəb mövzusunda bircə dənə məqalə yazmayan millət vəkillərinin doğru olmayan sözü və düşüncəsi həqiqət kimi təqdim olunur. Ən pisi isə odur ki, bu yanlış düşüncədən çıxan nəticə qanun halına salınır və hüquq qüvvəsinə alınır. 

Cərimələri, cəzaları daha yaxşı təhsil almaq arzusunda olan şagirdə, övladının gələcəyini yaxşı təhsil almaqda görən valideynə, ölkədə təhsilin bərbad vəziyyətdə olmasından əziyyət çəkən vətəndaşlara yönəltməyin, cənablar! Siz məktəb qurun, millətin vəkili statusundan istifadə edərək maarifçiliyə, məktəb quruculuğuna dəstək verin! Siz MƏKTƏB qursanız heç kəs əlavə xərc çəkib övladını repetitor yanına göndərməyəcək! MƏKTƏB qurun ki, övladlarımız təhsili ayrı-ayrı repetitor-müəllimlərin yox, dövlətin himayəsində olsun! 

Yanlış qərarlarla uşaqları məktəbdən qaçırmayın! Nə qədər ki, gec deyil, ləğv edin bu qərarı!