HÉ™r zaman özünÉ™mÉ™xsus É™caibliklÉ™rin vÉ™ qÉ™ribÉ™liklÉ™rin müşahidÉ™ edildiyi AzÉ™rbaycanda son günlÉ™r daha bir É™caib tendensiya durmadan geniÅŸlÉ™nmÉ™kdÉ™dir. Bu tendensiya müxtÉ™lif vÉ™zifÉ™ vÉ™ postlar tutmaq üçün külli miqdarda rüşvÉ™t verÉ™n, lakin daha sonra aldadılaraq hÉ™min vÉ™zifÉ™yÉ™ tÉ™yin edilmÉ™yÉ™n ÅŸÉ™xslÉ™rin verdiklÉ™ri rüşvÉ™ti geri almaq üçün apardıqları “haqq-É™dalÉ™t davasıdırâ€. Hansı ki, bu dava sadÉ™cÉ™ hüquq-mühafizÉ™ orqanlarında deyil, hÉ™m dÉ™ media sÉ™hifÉ™lÉ™rindÉ™, ifÅŸaedici vÉ™ ittihamedici mÉ™qalÉ™lÉ™rlÉ™ aparılır. Heç bir utanma vÉ™ xÉ™calÉ™t elementinin olmadığı, rüşvÉ™t vermÉ™yin zÉ™ka iÅŸi, nÉ™ticÉ™ olmadığı tÉ™qdirdÉ™ onu geri almağın isÉ™ ÅŸÉ™rÉ™f iÅŸi olması ilÉ™ baÄŸlı mesajının verildiyi mÉ™lum davalar namuslu vÉ™ abırlı insanları dÉ™hÅŸÉ™tÉ™ gÉ™tirir.
Bəli, nə qədər qəribə də olsa qanunsuz yolla, yəni rüşvət verib vəzifə almaq istəyən şəxslər aldadıldıqdan sonra qanunu yada salır, məhz qanunun, hüquq-mühafizə orqanlarının köməyi ilə verdikləri rüşvəti geri almağa çalışırlar. Halbuki, qanun ilk növbədə bu şəxslərin rüşvət verdiyi üçün məsuliyyətə cəlb edilməsini, cəzalandırılmasını tələb edir.
Lakin qaranlıq iÅŸlÉ™rin, dolayı yolların ustaları bu mÉ™sÉ™lÉ™dÉ™ qanun qarşısında “üzüaÄŸâ€, “alnıaçıq†olmağın yolunu tapıb. BelÉ™ ki, onlar CM-nin 312-ci maddÉ™sindÉ™ki qeyd hissÉ™sindÉ™ yer alan fikrÉ™ - yÉ™ni rüşvÉ™t verÉ™nin hüquq-mühafizÉ™ orqanlarına bu barÉ™dÉ™ könüllü ÅŸÉ™kildÉ™ mÉ™lumat verdiyi halda mÉ™suliyyÉ™tdÉ™n azad olunduÄŸu ilÉ™ baÄŸlı müddÉ™aya istinad edÉ™rÉ™k cÉ™zadan yaxa qurtara bilirlÉ™r. Hansı ki, mÉ™sÉ™lÉ™yÉ™ bu cür yanaÅŸmanın özü absurddur. Madam ki, vÉ™tÉ™ndaÅŸlara rüşvÉ™t verdiyi ilÉ™ baÄŸlı mÉ™lumat vermÉ™klÉ™ mÉ™suliyyÉ™tdÉ™n kÉ™narda qalmasına icazÉ™ verilirsÉ™, o zaman rüşvÉ™t alanın da bu barÉ™dÉ™ mÉ™lumat vermÉ™k ÅŸÉ™rti ilÉ™ mÉ™suliyyÉ™tdÉ™n kÉ™narda qalması tÉ™sbit edilmÉ™ldir. Çünki rüşvÉ™t vermÉ™k vÉ™ rüşvÉ™t almaq bir medalın iki üzü vÉ™ ya bir tÉ™rÉ™zinin iki gözü kimi bir ÅŸeydir. Onların birinÉ™ azadlıq verib digÉ™rini yasaqlamaq mÉ™ntiqsizlikdir. Bir yerdÉ™ ki, rüşvÉ™t vermÉ™k azadlığı var, orada hökmÉ™n rüşvÉ™t almaq azadlığı da olmalıdır. Çünki bunlar bir-birinÉ™ baÄŸl olan, bir-birinin davamı olan mÉ™sÉ™lÉ™lÉ™rdir. Odur ki, ya rüşvÉ™t almaq azadlığı elan edilmÉ™li, necÉ™ ki, bu azadlıq rÉ™smi ÅŸÉ™kildÉ™ elan edilmÉ™sÉ™ dÉ™, praktiki olaraq mövcuddur, ya da 312-ci maddÉ™nin qeyd hissÉ™sinÉ™ dÉ™yiÅŸiklik etmÉ™k, rüşvÉ™t alanla yanaşı rüşvÉ™t verÉ™nin dÉ™ mÉ™suliyyÉ™tÉ™ cÉ™lb edilmÉ™sini tÉ™min etmÉ™k lazımdır.
Sadəcə etiraf amilini əsas gətirib rüşvət verəni məsuliyyətdən azad etmək yanlışdır. Bu məntiqlə bütün oğurluq edənlərin, narkotik satanların, silah qaçaqmalçılığı edənlərin, qətl törədənlərin etiraf əsasında məsuliyyətdən kənarda qalması təmin edilməlidir. Bu məntiqlə bütün qatillər bağışlanmalı, bütün cinayətkarla azadlığa qovuşmalıdır.
Bundan başqa, rüşvətxorların ictimaiyyətdən utanmadan, açıq-aşkar, media səhifələrində verdikləri pulları geri almaq üçün min oyundan çıxdıqlarını nəzərə alıb Cinayət Məcəlləsinə 354-cü maddə qismində daha bir maddə əlavə etmək lazımdır. Bu maddədə öz həyasızlığı, abırsızlığı ilə cəmiyyəti abırdan salan, rüşvət verməyi və bu qəbildən olan digər əxlaqsızlıqları adiləşdirən, bunu öz hərəkət və açıqlamaları ilə təbliğ edən şəxslər üçün məsuliyyət nəzərdə tutulmalı, həmin maddə onların cəzalandırılması üçün hüquqi baza rolunu oynamalıdır. Çünki bu cür həyasızlığın özü sağlam cəmiyyət, ictimai fikir üçün rüşvətən heç də az zərərli deyil. Və bu zərəri kompensasiya etməyin ən ideal yolu həyasızla rüşvətxoru eyni kameranın sakini etməkdir.
Seymur Æliyev
e-mail: [email protected]