...Qarabağ savaşının ilk illərində hələ SSRİ tabeçiliyində olan Azərbaycanın hüquq-mühafizə orqanları və təhlükəsizlik qurumları əməkdaşlarının erməni ekstremist, yaraqlı və terrorçularına qarşı  mübarizəsindən bəhs edən çoxdan aradığımız bir kitab, nəhayət, bu yaxınlarda əlimizə keçdi. Həmin kitabı bizə Şuşa rayonunun sabiq polis rəisi və keçmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Daxili İşlər İdarəsinin rəis müvini kimi çalışmış polkovnik Sadir Məmmədov çatdırdı. Söhbət keçmiş Azərbaycan DİN Cinayət-Axtarış İdarəsi və İslah İşləri İdarələrinin rəisi olmuş, polkovnik Əzim Piriyevin müəllifi olduğu “Yarımçıq qalmış “Ümid” əməliyyatı...” sənədli povestindən gedir. Təəssüf ki, həmin dəyərli kitab  barədə son onilliklərdə kütləvi oxucuya internet mediası vasitəsilə ətraflı məlumat verilməyib.  1991-ci ilin mayında Dağlıq Qarabağın erməni ekstremistlərindən təmizlənməsi üçün aparılan “Ümid” adlı hərbi milis əməliyyyatının qərargah rəisi təyin olunmuş qocaman polkovnikin sənədli povestində oxucuya doğrudan da ümid verən, o dövrdə aparılmış mübarizə xəttinin bu gün də davam etdirilməsi zərurətini aşılayan epizodlar var...  

(Əvvəli bu linkdə://www.moderator.az/news/282811.html )

“...Artıq hərbi hissələrin komandirləri Füzuli şəhərinə toplaşmışdı. Əməliyyat-istintaq qrupunun üzvləri isə gecə ikən gəlib mehmanxanada yerləşmişdilər. Onları  Hadrut rayonunun yaşayış məntəqələri üzrə  bölüşdürdükdən sonra hər əməliyyat qrupuna yerli sakinlərdən və milis işçilərindən bələdçilər təhkim etdik. Bu işin yaxşı təşkil olunmasında Füzuli rayonu daxili işlər şöbəsinin o vaxtkı rəisi, milis podpolkovniki Sulduz Quliyevin, onun müavini, milis mayoru Bünyad Məmmədovun müsbət işlərini  xüsusi qeyd etmək istərdim. Onların hər ikisi bölgənin əməliyyat şəraitini yaxşı bilirdilər və bu tədbirin keçirilməsinə, yaxından, hərtərəfli kömək göstərirdilər... 

Rayon partiya komitəsinin akt zalnda müşavirə keçirdik. Əməliyyat iştirakçıları arasında  vəzifə bölgüsü apararaq konkret hansı ərazilərdə, yaşayış məntəqələri və sahələrdə pasport rejiminin yoxlanılması vaxtı və qaydaları barədə onları təlimatlandırdıq.

Əməliyyat-istintaq qruplarının  tərkibinə  daxili işlər, prokurorluq və dövlət təhlükəsizlik orqanlarının əməkdaşları daxil idi.

Dağlıq Qarabağ ərazisində ilk dəfə keçirilən bu tədbirin Azərbaycan xalqı üçün necə böyük əhəmiyyət kəsb etməsini iştirakçıların nəzərinə çatdırmağa ehtyac yox idi. Onların baxışlarından oxumaq olurdu ki, hamısı bunu alqışlayır. Belə bir tədbirdə iştirak etmələrinə sevinir,  qürur hissi keçirirdilər. Amma erməni  yaraqlıları ilə üz-üzə gəlmək, əlbəttə, təhlükəsiz ötüşmürdü... 

Nəhayət, 1991-ci il aprelin 15-i gecə saat 4:00-da Hadrut rayonu ərazisində pasport rejiminin yoxlanılması əməliyyatına başlandı. Hərbçilərin tank və zirehli maşınlarla müşayiət etdikləri əməliyyat-istintaq qrupunun əməkdaşları kənd və qəsəbələrə daxil oldular...

Gəncə hərbi desant diviziyasının 5 döyüş vertolyotu  Füzulinin hava limanında yerləşdirilmişdi. Yüksək rütbəli hərbi komandirlər vertolyotlarla rayon ərazisində uçuşlar edərək vəziyyəti nəzarət altında saxlayırdılar. Əməliyyatın gedişi barədə raykomun qonaq otağında yerləşən qərargaha müntəzəm surətdə məlumat verilirdi. Daxil olan informasiyalar ümumiləşdirilərək V.Polyaniçkoya məruzə edilirdi.  O vaxt ən gərgin vəziyyət Hadrut rayonunda ən böyük qəsəbə olan Tuğda yaranmışdı. Qəsəbənin yarısı ermənilərdən, yarısı isə azərbaycanlılardan ibarət idi. “Krunq”un qərargahl da burada yerləşirdi. Daşnakların fitvasıyla qəsəbədə azərbaycanlıların evləri yandırlmış,  on nəfərdən çox soydaşımız öldürülmüşdü. Azərbaycanlılara içməli su verilmirdi,  su xəttini tamamilə kəsmişdilər...

Tuğdan söz düşəndə Polyaniçko mənə dedi ki,  dəfələrlə qəsəbə rəhbərliyi haqda tədbir görülməsi barədə tapşırıq vermişəm; lakin nəticə yoxdur, hərbçilər də  bir şey etmirlər. Sonra 11 erməninin siyahısını mənə göstərib soruşdu ki, bunları götürmək, yəni həbs etmək olarmı. Siyahını gözdən keçirdim. Burada sovxoz direktorunun, həmkarlar təşkilatı sədrinin və digər vəzifəli ermənilərin ad-soyadları vardı...

Xüsusi təyinatlı rotanın komandiri Anatoli Semyonovu çağırıb dedim ki,  Tuğ qəsəbəsinə girmək üçün hazırlıq işi görsün və təkliflərini mənə bildirsin.  Xüsusi təyinatlı rota Xankəndində dislokasiya olunurdu. Mənə təhkim edilən cangüdən əsgərlər də həmin rotaya qulluq edirdilər. Anatoli ilə yaxın münasibətimiz də elə Xankəndində olduğum zaman yaranmışdı. Şuşaya, Ağdama və digər yerlərə gedəndə onu da özümlə aparırdım...

Polyaniçko ilə danışandan sonra Anatoli Semyonovla qərara gəldik ki,  gecə saat 5-də əməliyyata başlayaq. 12 əməliyyat-istintaq qrupu yaradaraq siyahıda olan ekstremist ermənilərin hər birinin evinə bir qrup təhkim etdim.. Qoy ermənilər görsünlər ki, “mənəm-mənəm” deyib ağalıq edən, azərbaycanlıların başına minbir müsibət açıb evlərini yandıranların, günahsız adamları vəhşicəsinə qətlə yetirənlərin, onları su üzünə həsrət qoyanların öz cinayətlərinə görə cavab vermək vaxtı çatmışdır...”

(Davamı var)

Təqdim etdi: Sultan Laçın