“Vergi Məcəlləsində dəyişiklik edilməsi haqqında” qanuna əsasən, ƏDV ödəyiciləri 2020-ci il 1 yanvar tarixinə yaranmış debitor borcları və alınmış avanslar üzrə kreditor borcları barədə məlumat forması tərtib etməli və 2020-ci ilin yanvarın 31-dək vergi orqanına təqdim etməlidirlər.

Vergilər Nazirliyindən  daxil olan məlumata görə, formanın təqdim edilməsində məqsəd ƏDV-yə cəlb olunan əməliyyatın vaxtı ilə bağlı Vergi Məcəlləsinin 166-cı maddəsində edilmiş dəyişikliyin nəzərə alınması, aparılan əməliyyatlar üzrə vergilərin düzgün hesablanmasını təmin etməklə 1 yanvar 2020-ci il tarixdən əvvəlki dövrlərdə hesablanmış vergilərin təkrar hesablanmasının qarşısını almaqdır. Formanı bu il yanvarın 1-nə qədər ƏDV ödəyicisi olmuş, yanvarın 1-dən isə qeydiyyatdan çıxmış ödəyicilər də təqdim etməlidir. Yanvarın 1-dən sonra qeydiyyata alınmış ƏDV ödəyiciləri üçün məlumat formasının təqdim edilməsi nəzərdə tutulmayıb.

Bununla bağlı Vergilər Nazirliyində keçirilən brifinqdə nazirliyin İqtisadi təhlil və uçota nəzarət Baş İdarəsinin şöbə rəisi Emil Rəhimov bildirib ki, məlumat forması kağız və ya elektron qaydada tərtib olunaraq vergi orqanına təqdim edilir. Kağız formasında tərtib edilən forma vergi ödəyicisinin uçotda olduğu vergi orqanına təqdim edilir. Vergi ödəyiciləri Məlumat Formasını elektron qaydada təqdim etmək üçün “İnternet Vergi İdarəsi” Portalında yeni istifadəyə verilmiş elektron xidmətdən istifadə edə bilərlər. Bu məqsədlə İnternet Vergi İdarəsinin “Onlayn kargüzarlıq və e-VHF” bölməsində yeni ərizə forması istifadəyə verilib. Vergi ödəyiciləri vaxtlarına qənaət edərək gücləndirilmiş (ASAN) imzadan istifadə etməklə Məlumat Formasını elektron qaydada vergi orqanına təqdim edə bilər. 

Lakin aparılmış monitorinqlər göstərir ki, vergi ödəyiciləri tərəfindən qeyd olunan məlumat formasının təqdimedilmə vəziyyəti qənaətbəxş deyildir və göndərilmə zamanı tələb olunan qaydalara riayət edilmir.

Müvafiq forma təqdim edilmədikdə (və ya heç bir göstərici olmadan təqdim edildikdə) vergi ödəyicisinin 1 yanvar 2020-ci il tarixə təqdim edilmiş mal, iş və xidmətlərlə bağlı debitor borclarının və alınmış avanslar üzrə kreditor borcunun olmadığı hesab edilir. ƏDV məqsədləri üçün vergitutulan əməliyyatın vaxtı ilə bağlı qanunvericilikdə edilmiş dəyişikliklərlə yanaşı, Vergi Məcəlləsinə əlavə edilmiş yeni məzmunlu 76.1-1-ci maddənin tələblərinə əsasən, vergi öhdəliklərinin müəyyən edilməsi məqsədilə ƏDV qeydiyyatında olan vergi ödəyicilərinin hesabları üzrə aparılmış əməliyyatlar barədə aylıq məlumatlar banklar tərəfindən elektron qaydada hər ay bitdikdən sonra növbəti ayın 10-dək vergi orqanına təqdim edilməlidir. Bu zaman daxil olan vəsaitin əvvəlki dövrdə aparılmış əməliyyatlara aid olub-olmadığının vergi orqanı tərəfindən müəyyən edilməsində çətinliklər yaşanacağından, qeyd olunan hal vergilərin yenidən (təkrar) hesablanması ilə nəticələnə bilər. Eyni zamanda, qanunvericiliyə edilmiş dəyişikliklər nəzərə alınmaqla ƏDV bəyannaməsinin təsdiq olunmuş yeni formada debitor borcların hərəkəti ilə bağlı ayrıca hissə nəzərdə tutulduğundan, debitor borcların 1 yanvar 2020-ci il tarixə qalığı müəyyən edilərək bəyannamədə əks olunmalıdır.

Vergilər Nazirliyi bir daha xatırladır ki, daxil olacaq vəsaitin 01.01.2020-ci il tarixdən əvvəlki dövrdə aparılmış əməliyyatlara aid olub-olmadığının vergi orqanı tərəfindən müəyyən edilməsində çətinliklər yaşanacağından, vergilərin yenidən (təkrar) hesablanmasının qarşısının alınması, əlavə inzibati yük və maliyyə riskinə məruz qalmamaları üçün vergi ödəyiciləri məlumat formasını 31 yanvar 2020-ci il tarixədək təqdim etməlidirlər.