Son vaxtlar həm bəzi partiya funksionerləri, eyni zamanda cəmiyyət tərəfindən də Hakim Yeni Azərbaycan Partiyasında islahatların vacibliyi barədə  çağırışlar səslənməkdədir. Yeni Azərbaycan Partiyasının fəal qurucularından biri, sabiq deputat və keçmiş icra başçısı Maksim Musayev  Moderator.az əməkdaşı ilə  YAP-ın keçmişi, bu günü, gələcəyi barədə geniş söhbət edib.

- YAP-da hazırda islahatlar aparmaq çox çətin məsələdir. Çünki partiya vaxtilə “durğunluq dövrü” adlandırılan Brejnev dövründəndən pis bir durğunluq keçirir... YAP-ın yeni qurultayı təşkil olunmalı, qurultaya nümayəndələr seçilməli, həmin nümayəndələrin, ən azı, 60-70 faizi gənclər olmalıdır. Həmin gənclərin əksəriyyəti milli ruhlu, vətənpərvər, dövlətçiliyi sevən, konstitusiyamıza, qanunlarımıza hörmət edən, əli təmiz, dili təmiz, rüşvət və korrupsiyadan qorxan, çəkinən adamlar olmalıdır. Qurultay  əgər normal Siyasi Şura seçə bilərsə və Siyasi Şura da  öz növbəsində İdarə Heyəti seçərsə, onlar  hansı formada yeni iş metoduyla işləmək gərək olduğunu müəyyən edər... Amma əgər mərhum Heydər Əliyev başda olmaqla YAP qurucularının müəyyən etdiyi strateji yoldan, qarşıya qoyulan ali məqsədlərdən, verilən tövsiyələrdən kənara çıxılacaqsa, heç  bir islahatdan söhbət gedə bilməz... YAP, nəhayət, özü-özünü saflaşdırmağa doğru getməlidir. YAP-ın rəhbərliyində və yerli təşkilatlarında tənqid və özünütənqid, demək olar ki, yaddan çıxıb.  Hətta partiyanın banisi Heydər Əliyevində bu sahədəki tövsiyələri unudulub. YAP-çılar sanki tənqiddən qorxurlar, tənqid adı eşidəndə titrəyirlər... 

- Xeyr, əsla. Çünki əksəriyyəti bataqlığın içində olduğundan bir-birinin yanında da gözükölgəlidirlər. Əgər biri o birisinə desə ki, sənin 20 villan var, filan banklarda neçə milyon pulun var. Dərhal o da sualla cavab verəcək ki, bəs özününkülərdən niyə danışmırsan, sənin varidatın bəlkə mənimkindən də çoxdur.. Odur ki, bunlar biri-biri ilə razılığa gəliblər ki, sən mənim paxırımı, zibilimi açma, mən də səninkini açmayım.

- Bilirsiz, son onilliklərdə ölkədə həm aşağılarda, həm də yuxarılarda çox qəribə bir tendensiya yaranıb.  Hardasa  azca çətin bir problem yaranan kimi, hamı  Prezidentə üz tutur... Heç hakim partiyaya – YAP rəhbərliyinə bir müraciət edən yoxdur ki, onlar  da xalqın problemləri ilə maraqlansınlar. Məgər cənab Prezidentin vaxtı, imkanı var ki, hər rayonda hansısa icra başçısının, digər rəhbər məmurun nə işlə məşğul olduğunu, kimdən nə verib-aldığını öyrənə bilsin? Bunları partiyanın mərkəzi aparatı və rayon şöbələri bilməlidir. YAP-ın İcra Katibliyi, Siyasi Şurası, İdarə Heyəti, nəzarət qrupları var... Bunlar işləməli və YAP sədrinə hesabat verməlidir. Axı, siz dediyiniz kimi, demək olar ki, bütün icra başçıları, nazirlər, digər yüksək vəzifəli məmurların hamısı YAP üzvləridir. Bunların işlərinə partiya tərəfindən nəzarət olunmalı, nöqsanları, günahları müəyyən edilməli, cinayətə meyl edənlər bundan çəkindirilməli, yeri gələndə partiya cəzaları tətbiq edilməlidir... Heç Prezident Administrasiyasının şöbələri də bütün  problemləri həll etməyə çatdıra bilməz... Gərək partiyanın da şöbələri işləsin... Çünki Administrasiyanın əsas əməkdaşlarının sayı, uzağı, 150-200 nəfər olar, amma partiyanın 700 minədək üzvü var... Siyasi Şuradan, İdarə Heyətindən tutmuş hər bir sıravi üzvədək partiya fəallaşmalıdır... Amma təəssüf ki, bunlar Prezidentə heç bir kömək göstərmirlər.

Üzümü  partiyanın aparıcı şəxslərinə tuturam. Sizlərin hazırda özünüzün, rayon şöbələrinin qərargahlarının kabinetlərinə girirsən, adam heyran qalır... Mən Kremldə də olmuşam, orda da belə yüksək səviyyəli dəm-dəsgah görməmişəm. Prezident, dövlət sizin üçün hər cür şərait yaradıb, zəhmət çəkin, işləyin də... Yoxsa başqa şeylərdi sizin məqsədiniz? Bu minvalla ölkəmizin o ağır günlərində minbir əziyyətlə yaradılmış partiyanı pis vəziyyətdə qoyursunuz axı... Ona görə də dözmək olmur bunlara... Kimsə yaxşı iş görməyib qürrələnəndə adama çox pis təsir edir... Budurmu sizin gördüyünüz işin nəticəsi? Yaxşı iş olanda qürrələnərsiniz, bir balaca pis işlə rastlaşanda, niyə belə olmasının səbəbini soruşanda cavab verirsiz ki, cənab Prezidentin tapşırığını gözləyirdik. Məgər əliəyri, tamahkar partiya üzvünə doğru yol göstərmək üçün cənab Prezidentin birbaşa göstərişinə, tapşırığına ehtiyac var?..

Biz indi Konstitusiyanın tələblərinə əsasən YAP-ın  demokratik quruluşa töhfələr verməsindən danışmalıyıq. Ancaq gerçəklik odur ki, çoxsaylı YAP-çı məmur ordusu cərgələrində baş verənlər bu haqda bəhs etməyi çətinləşdirir. Qanunların aliliyinin ölkədə təmin edilməsində partiyamızın rolu yalnız  tənqidə layiqdir. İqtidar partiyası qanun keşiyində duran partiya olmalı və öz üzvlərinə qanunçuluqda  nümunə olmalıdır. Təəssüf ki, qanun pozuntusu olan dövlət və hökumət qurumlarında aparıcı vəzifələrin əksəriyyətində YAP üzvlərinin olması heç kəsə sirr deyil. İşdəki, vəzifədəki nöqsanlara görə YAP-dan kənarlaşdırma isə, demək olar ki, yoxdur. KİV-də yalnız 2-3 aparıcı YAP-çı çıxış edir. Onlar da eyni fikirləri söyləməklə tamaşaçılarda antipatiya yaradırlar.

Sanki gənc nəslə  paxıllıq edilir. İstedadlı gəncləri küncə sıxanlar var... Demokratik idarətemə sahəsində  partiyanın rolundan danışmaq da qeyri-mümkündür. Müxalifət müxtəlif formada  tənqidlər edəndə bəzən YAP-çılar bunun qarşısında aciz qalırlar. Niyə? Ona görə ki, bəzilərinin başı yalnız özlərinə, var-dövlət yığmağa qarışıb....  Partiyadaxili nəzarət sistemi də yox dərəcəsindədir... Hər YAP üzvünün tapşırılmış sahəyə cavabdehliyi nəzarətdən uzaq olduğundan  hər bir şəxs öz istədiyini edir, dövlətin cibi ilə öz cibinə fərq görmür. Bu da təbii ki, respublikadakı ictimai-siyasi duruma mənfi təsir göstərir... 

Hazırda respublika üzrə bələdiyyələrdə yaranmış qeyri-müstəqil idarə üsulunun müəllifi elə rəhbərlikdəki YAP  üzvləridir. Bələdiyyələr bu və ya başqa yolla yerli icra hakmiyyətlərinə, konkret olaraq icra başçılarına tabe etdiriliblər. Konstitusiyamızın 4-cü bölməsinin 9-cu fəslini kobudcasına  pozan məhz vəzifələrdəki YAP üzvləridir. İcra hakimiyyətləri  qanunsuz olaraq bələdiyyə başçılarının iclasa çağırıb tapşırıqlar verir. Onları danlayır və hətta bəzən təhqir də edirlər.  Bələdiyyə seçkiləri isə faktiki olaraq icra başçıları tərəfindən bələdiyyə sədrlərinin təyinatıdır... Sovet dövründəki kolxoz sədri, baş çoban seçkiləri də indiki bələdiyyə seçkilərindən demokratik keçirilirdi... Bu, yerli özünüidarəetməyə hörmətsizlikdir və antikonstitusyon bir davranışdır. Onları edənlər də yerli icra hakimiyyətlərində əyləşən, konstitusiyadan, qanunlardan xəbərsiz bisavadlardır. Onları dövlətçiliyimizə xəyanətkarlar da adlandıra bilərik... Mən parlamentdə bələdiyyələr  haqqında 19 qanun maddəsinin qəbulunda bilavasitə iştirak etmişəm və bəzilərinin də müəllifiyəm. Orada belə antidemokratik davranışlar haqda heç nə yazılmayıb.  

- YAP rəhbərliyində, İdarə Heyətində bir silkələnmə, təmizlənmə aparılmalı, tövbə etməli olanlar tövbə edib rəhbərlikdən kənarlaşdırılmalıdır... YAP-da tövbə komissiyası yaradılmalıdır... Həmin komissiya da partiyanın qurucularından, klassik üzvlərindən ibarət olmalıdır... Günahkar YAP-çıların tövbəsini onlar qəbul etməlidir. Hansının artıq tövbəsi də qəbul olunmursa, onlar birdəfəlik bayıra atılmalıdır. Bunların çoxunun artıq “istifadə müddəti” də keçib.

Dərindən düşünəndə Heydər Əliyevin, onun silahdaşları olan bizlərin çəkdiyi əziyyətə insanın heyfi gəlir... Biz 1992-1993-cü illərdə heç bir ciddi maliyyə bazası-filan olmadan cəmi-cümlətanı 150 nəfərlə hakimiyyət dəyişikliyinə nail olduq. Cəmi 7 ay ərzində Heydər Əliyevin Naxçıvandan gəlib hakimiyyətə yiyələnməsinə şərait yaratdıq. Amma 7 ay ərzində iqtidara gələn YAP-ın 27 ildir hakim olduğu ölkə hələ də inkişaf səviyyəsinə görə Sinqapura belə, çata bilmir. Niyə? Kimdir günahkar? Günahkar partiya rəhbərliyinə yerləşmiş həmin o anti-YAP mövqeli qruplardır. 

- Xeyr. Bayaq dediyim kimi, belə bir hal eşitməmişəm. Kimisə nöqsanlarına görə tənqid etsinlər. Kiməsə islah olunmaq üçün vaxt versinlər. Digərini müəyyən formada cəzalandırsınlar. Məsələn, töhmət versinlər. Məni son 20 ildə partiyanın iclaslarına dəvət etmirlər. Çünki bilirlər ki, mən tribunaya çıxıb partiyada baş verən neqativ halları çılpaqlığıyla açıb göstərəcəm.

- Bütün problemlər kimi müxalifətin fəallaşması da YAP rəhbərliyində olanlardır. Hətta bunlar bəzən özləri Prezidentin gözünə girmək üçün cəmiyyətdə süni problemlər yaradıb sonra guya onu həll edirlər. Və daha sonra da dövlət başçısına məlumat verirlər ki, məsələn, müxalifət filan məsələyə qarşı aksiya keçirmək istəyirdi -susdurduq. Halbuki, özləri şərait yaradıb həmin müxalifətin etirazına. Bilirsiz, YAP rəhbərliyindəkilər özləri öz fəaliyyətsizlikləri ilə müxalifətə faktlar verirlər. Müxalifət də bunları əlində dəstəvuz edib kütlələri ayağa qaldırır. Sən özün faktlara, problemlərə şərait yaratmasan, müxalifət səsini qaldıra bilərmi?