“Əvvəla, onu  deyim ki, Daşaltı kəndini azad etmək qərarını Bakıda  yox, bilavasitə Şuşaya gələndə qəbul etdim. Mənim guya Müdafiə naziri olaraq ölkənin siyasi rəhbərliyi qarşısında “xidmət göstərmək” məqsədi güddüyümü düşünənlərə isə deyim ki, heç bu barədə o vaxtkı Prezidentə də məlumat verməmişdim...” 

Bu sözləri  Moderator.az-a 1992-ci il yanvarın 25-26-da keçirilmiş  Daşaltı əməliyyatında guya “mənasız yerə” “onlarla oğlumuzun həlak olmasına” bais olması haqda artıq 29-cu ildir ki, meydana çıxan ittihamları növbəti dəfə geniş şəkildə cavablandıran sabiq Müdafiə naziri, general-mayor Tacəddin Mehdiyev  söyləyib. 

“Birincisi, o  dövrdə ermənilər Xankəndindən Qarabağdakı bütün rabitə əlaqələrinə nəzarət etdiyindən əlimizdə etibarlı rabitə vasitəsi yox idi. İkincisi isə  bir kiçik kəndin azad olunmasından ötrü Prezidentə məruzə etmək də gərək deyildi. Allaha şükür, Mütəllibov da sağdı, ondan da soruşa bilərsiniz... 

Sadəcə, ərazini müşahidə etdikdən  və son dövrdə Şuşa ətrafında baş verən hadisələr barədə məlumatlandırıldıqdan sonra belə qənaətə gəldim ki, Şuşa üçün ən böyük təhlükə məhz Daşaltıdan gəlir.  Çünki ermənilərin şəhərə nisbətən təhlükəsiz gediş-gəliş  yolu(Şuşa-Xankəndi-Ağdam yolu 1991-ci ilin payızından tam bağlanmışdı) olan Şuşa-Laçın yolunu  ermənilər həmin kənddən nəzarətdə saxlayır və dəfələrlə avtomobillərə atəş açaraq insanları qətlə yetirir, yaralayırdılar. İkincisi də, ərazi sıldırımlı, çətin olsa da, ermənilərin Şuşaya mümkün  hücum istiqamətindən birinin Daşaltıdan təşkil olunacağı labüd idi... 

Göründüyü kimi, şanlı ordumuzun Şuşanın azadlığıyla nəticələnmiş son uğurlu döyüşləri də mənim qərarımın düzgün olduğunu təsdiqlədi. Bizimkilər əsasən Daşaltıdan qalxaraq Şuşanı azad etdilər, düzdürmü?..”- deyə keçmiş nazir bildirib.  

General-mayor  o günlər  Daşaltıdan əlavə Şuşanın ətrafında bir neçə kəndi də azad etmək planının olduğunu dilə gətirib:

“Həmin vaxt Daşaltıdan sonra mənim planım Şuşikəndi də azad etmək idi.  O kəndi götürsək, Malıbəyli və Quşçular da heç vaxt mühasirəyə düşməzdi.  Yəni Şuşanın təhlükəsizliyini  təmin etmək üçün onun ətrafındakı bütün strateji məntəqələri ələ keçirmək lazım idi. Təəssüf ki, nə canlı qüvvə, nə də silah, texnika baxımından bu əməliyyatları keçirməkdən ötrü  müvafiq gücə malik deyildik. Şuşaya getmək üçün cəmi 4 ay  öncə formalaşmağa başlamış Müdafiə Nazirliyi tərəfindən “Şıxov batalyonu” deyilən cəmi bir tabor yaradılmış, Daşaltı əməiyyatına isə cəmi bir rota - tağım yollanmışdı...”  

Sabiq nazir Daşaltıdakı itkilərimizin mediada səsləndiriləndən dəfələrlə az  olduğunu da iddia edib:

“Bu gün də neçə illər olduğu kimi, bəzi qəzetlər, saytlar, telekanallarda guya Daşaltıda 90 hərbçimizin həlak olduğu deyilir. Halbuki, bu, açıq yalandır, böhtandır. O vaxt Şuşa və Laçının işğalıyla bağlı məhkəmədə də sübut olundu ki, Daşaltı əməliyyatında 23 nəfər həlak olub. Özü də o əməliyyata cəmisi 110 nəfər döyüşçü getmişdi. Guya onlardan 90-ı həlak oldu?  Bu rəqəmi 1992-ci ildə MN-nin mətbuat katibi olan Leyla Yunus kimilər belə şişirdərək yayıb. Məqsəd də xalqı ruhdan salmaq, erməni xofunu gücləndirmək olub. O deyirdi ki, guya Daşaltıda 90 nəfər həlak olub və hamısı da zabitdir. Halbuki, mənim nazir olduğum dövrdə Azərbaycan Ordusunda bütün ştat üzrə cəmi-cümlətanı 47 zabit vardı... Bu qədər dezinformasiya yaymaq, xalqı çaşdırmaq olmaz. Onsuz da xalqın çoxu gerçəyi bilir, mənim televiziyadakı çıxışlarıma da baxıblar.  Özü də məhkəmədə o da sübut olundu ki, guya  Daşaltı əməliyyatında itkin düşənlərin siyahısında olanların çoxu əslində Rusiyada alverdə olub. O dövrdə əməliyyatlar barədə yalan informasiyaları qəsdən yayan zabitin də kimliyini deyə bilərəm. Ali hərbi savadı olmadığına görə ona vəzifə vermədiyim üçün bunu qəsdən edirdi. Hazırda dünyadan köçdüyündən adını çəkmək istəmirəm. O, həmin vaxt briqada komandiri olanda sonradan Baş Qərargah rəisi vəzifəsinə yiyələnən məşhurla birgə 3 ay müddətində 5 rayonu Ermənistana təhvil vermişdi...” 

General Tacəddin Mehdiyev  Daşaltını azad etmək üçün, bəzilərinin düşündüyü kimi, kəndin üzərinə qayalıqları uçurmağın çıxış yolu olmadığını da əsaslandırıb:

“Görün, nə dərəcədə bəsit düşüncə sahibləri var.  Deyirlər ki, o kəndə hücum etmək əvəzinə, Daşaltının üstündəki qayaları uçurmaq lazım idi... 

Əvvəla,  həmin qayaları uyğun formada partlatmaq üçün xüsusi mütəxəssislər, partlayıcı qurğular olmalıydı. O vaxt biz adi pulemyotu, qumbaraatanı zorla tapırdıq...

İkincisi də, tutaq ki, qayanın bir tərəfini partlatdıq, o da getdi bir neçə evi uçurdu, bəs sonra?.. Oradakı erməni yaraqlıları da dərhal qaçacaqdı daş uçqunlarının tutmadığı təhlükəsiz yerlərə və müdafiə olunmaqda davam edəcəkdi. Daha sonra Şuşikənddən, Xankəndidən onlara kömək də gələcəkdi... 

Üçüncüsü, sual olunur: əgər qayaları partlatmaqla Şuşanın müdafiə məsələsi həll olunurdusa,  bəs 30 ilə yaxın bu şəhərimizdə möhkəmlənmiş, əllərində hər cür silah-sursat, texnika olan ermənilər 2020-ci il noyabrın əvvəllərindən Azərbaycan ordusunun ələ keçirdiyi və bir neçə gün mövqe tutduqları Daşaltı kəndinin üstünə həmin qayaları uçurub bizimkilərin Şuşanı azad etməsinin qarşısını niyə almırdılar?.. 

Dördüncüsü, əgər doğrudan da Daşaltının azad olunmasının heç bir hərbi-strateji əhəmiyyəti yox idisə,  28 il sonra artıq kifayət qədər inkişaf etmiş, güclənmiş təcrübəli, savadlı komandanlıq, general korpusuna malik Milli Ordumuz Şuşanı azad etməmişdən öncə  nəyə görə  şəhərin yaxınlığındakı başqa kəndi yox, məhz Daşaltını azad edirdi?.. Bu fakt da öncə dediyim kimi, bir daha mənim haqlı olduğumu sübut edir...”  

“Amma o düzdür ki, əlimizdə indiki kimi silah-sursat hərbi texnika, artilleriya qurğuları və s. olsaydı, biz o vaxt Daşaltını  kəndə birbaşa canlı qüvvə yeritmədən, uzaq məsafədən əməliyyat keçirməklə də azad edə bilərdik. Halbuki, bizim nəinki top və minaatanımız, adi qumbaraatanımız da yox idi. MN-in sərəncamında iki “rotnı” pulemyot vardı, onlardan da birini Xocalıya –Elman Məmmədova, digərini isə Laçına –Arif Paşayevə göndərmişdik... Şuşada yalnız bir ədəd nişangahsız-filansız doludağıdan top var idi. Nə tankımız, nə BTR-imiz olub. Amma buna rəğmən döyüşçülərimizdə döyüş əzmi, qeyrət var idi. Biz riskə getməli olsaq da, nəyin bahasına olursa-olsun, Daşaltını azad etməyə qərar vermişdik. Çünki söhbət Şuşanın, Qarabağın taleyindən gedirdi... Allah 1992-ci ildə də, son 44 günlük müzəffər savaşımızda da, o cümlədən Daşaltı uğrunda şəhid olan oğullarımıza rəhmət eləsin!” –deyə sabiq Müdafiə naziri fikrini tamamlayıb.

Şuşada könüllü özünümüdafiə taborunun komandiri olmuş və Daşaltı əməliyyatına qatılmamış şəhid Milli Qəhrəman Ramiz Qənbərov sonradan general Tacəddin Mehfdiyev haqda nə söyləyib?

Sabiq Müdafiə nazirinin dilindən bu və digər suallara cavab tapmaq üçün Moderator.az-ı izləyin!

Sultan Laçın