Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının sədri Yusif Bağırzadə Moderator.az-ın suallarını cavablandırıb, onu təqdim edirik:
-Hamı elə zənn edirdi ki, Sizin gəlişiniz Etibar Məmmədovun gedişindən sonrakı boşluğu qismən də olsa doldurcaq. Ancaq AMİP sanki siyasi səhnədən qeybə çəklib, nə Sizdən soraq var, nə partiya həyatından...
-Tək söhbət AMİP-in passivliyindən getmir. Etiraf edilməlidir ki, Azərbaycanda ümumiyyətlə ictimai-siyasi aktivlik həm müxalif, həm iqtidar düşərgəsində çox aşağıdır. Daha doğrusu, aktivlikdən yox, hər iki düşərgədəki durğunluqdan danışmaq doğru olardı. Sonuncu prezident seçkilərindən sonra müxalifətin uğursuzluğu bütün müxalif düşərgəyə sirayət edib. Amma mən optimistəm və uğursuzluğu AMİP-ə şamil etməzdim. AMİP-in Milli Şuraya qoşulmaması partiyamızın sıralarının daha da möhkəmlənməsinə xidmət edib. Bir sözlə, Milli Şuranın 9 oktyabr seçkilərindəki uğursuzluğunda AMİP pay sahibi deyil. Amma etiraf edirik ki, 2010-cu il parlament seçkilərində səslərimizin oğurlanması nəticəsində deputat mandatı qazana bilməməyimiz parlament partiyası olmağımızı əngəllədi. Bu isə siyasi partiyaların maliyyələşməsindən bizi kənarda saxladı. Biz hələ prezident seçkilərindən öncə bəyanat vermişdik ki, AMİP həm 2014-cü il bələdiyyə və 2015-ci ildə keçiriləcək parlament seçkilərinə ciddi hazırlaşır. Biz Demokratik Qüvvələrin Məşvərət Məclisi adlanan bir qurumun təsisçilərindənik. Həmin qurum 9 oktyabr prezident seçkilərində öz namizədiylə iştirak etmədi. Amma ola bilsin ki, bu qurum yaxın gələcəkdə seçki blokuna çevrilsin və biz blok çərçivəsində seçkilərdə iştirak edək. Əgər qurumun seçki blokuna çevrilməsi üçün yekdil qərara gələ bilməsək, AMİP qarşıdakı seçkilərə təkbaşına qoşulmaqda israrlıdır.
-Jurnalistlər sizə tez-tez müraciət etmir, yoxsa özünüz mediadan bir qədər aralıda dayanmağı seçmisiniz? AMİP-in passivliyi bir yana, demək olar ki, Yusif Bağırzadəni mətbuatda görmürük.
-Boynuma alıram ki, maliyyə imkanlarımız zəifdir və ona görə də nə funksionerlərin, nə də partiya həyatının təbliğatı üçün lazımi işlər görə bilmirik. Ancaq müraciət edən jurnalistlərin sualların Yusif Bağırzadə də, digər partiya yetkililəri də həvəslə cavablandırırlar.
-Yusif müəllim, jurnalistlərlə təmaslar və bu və ya digər mövzular ətrafında açıqlamalar vermək üçün maliyyə imkanlarına ehtiyac yoxdur. Təmənnasızı dostlar da tapmaq olar. Amma jurnalistlər gileylənirlər ki, AMİP-dən nə sədri, nə də funksionerləri tapıb danışdırmaq olmur, onlar sanki bir qədər kənara çəklib sadəcə prosesləri müşahidə etmək yolu tutublar...
-Mən belə deməzdim. Biz həmişə jurnalistlərlə təmaslarda maraqlı olmuşuq və əksinə, əməkdaşlıqdan şad olardıq.
-Bu gün dünyanın diqqəti Ukrayna hadisələrinə yönəlib və Azərbaycandakı siyasi qurumlar da bəyanatlar verərək Kiyevi dəstəklədiklərini və Rusiyanı qınadıqlarını bildirirlər. “Xalq Arzusu” Hərəkatının lideri Asəf Quliyev bəyanatla çıxış edərək Krım böhranının beynəlxalq biiliyin diqqətini Dağlıq Qarabağ münaqişəsnin həllinə yönəltmək üçün vazkeçilməz fürsət olduğunu vurğulayıb, təcili iqtidarla müxalifəti bir masa ətrafına toplaşaraq yeni Ukrayna hökumətini dəstəkləməklə bağlı birgə sənəd imzalamağa çağırıb.
-Mən də elə hesab edirəm ki, məhz indiki məqamda belə bir toplantıya və sənəd imzalanmasına ehtiyac var. Heç kimə sirr deyil ki, bu gün Ukraynanın başına gətirilənlər ilk dəfə bizim başımıza gətirildi və sonradan bu oyunu Moldovada və Gürcüstanda oynayaraq xalqlara divan tutdular. Bu gün Krımda baş verənlərin də, 2008-ci ilin avqusutunda Gürcüstandakı olayların da, Qarabağ münaqişəsinin də ideya müəllifi və oyunçusu da Kremldir. Təbii ki, biz də siyasi partiyaların Rusiya təcavüzünə etiraz bəyanatları qəbul etmələrinə normal baxırıq və AMİP ümummili mənafe baxımından hər cür xoşniyyətli təşəbbüsləri alqışlayır və dəstəkləyir. Amma AMİP ölkədəki digər siyasi partiyalardan fərqli olaraq Beynəlxalq Demokratlar İttifaqı adlanan bir beynəlxalq qurumda təmsil olunur. Bu yaxınlarda həmin ittifaqın növbəti sammitinin keçiriləcəyi gözlənilir. Həmin sammitdə Dağlıq Qarabağ, Abxaziya, Cənubi Osetiya və Dnestryanı bölgələrdəki etnik münaqişələrin yenidən gündəmə gəiriləcəyi gözlənilir. Biz həmin tədbirə ciddi hazırlaşırıq və sözümüzü ordakı yüksək tribunadan qətiyyətlə deyəcəyik. Onu da bildirim ki, Avropa parlamentinin də Dağlıq Qarabağ münaqişəsiylə bağlı ermənilər tərəfindən qanunsuz məskunlaşmayla bağlı iki qətnaməsinin qəbulunda AMİP-in birbaşa rolu olub. Biz Azərbaycanda yeganə siyasi partiyayıq ki, rəsmi olaraq Brüsselə-Avropa Parlamentinə iki dəfə dəvət almışıq. Məhz həmin iclaslardakı iştirakımız da uğurlu olub və biz bu məsələni qaldıraraq müvafiq sənəd qəbul olunmasına nail olmuşuq. Bir müddət sonra biz Avropa Xalq Partiyasının tədbirlərində də bu məsələni yenidən gündəmə gətirəcəyik. Başqa bir fürsət də odur ki, Ermənistan Avropayla əməkdaşlıqdan üz döndərərək Rusiyanın patronajlığı altında olan Avrasiya İttifaqına üz tutmaqla əslində Azərbaycan diplomatiyasına, eyni zamanda siyasi təşkilatlarına imkan vermiş olub ki, biz daha intensiv işləyərək ermənilərin iç üzlərini və onların əsrlər boyu rusların arxasında gizlənərək təcavüzkarın yanında olduğunu sübut edək.
-AMİP Milli Şuraya getmədi, amma bu qurumdan heç nəylə fərqlənməyən İctimai Palatada mövcudluğunuz qalır, bunu necə başa düşək?
-Biz hələ ki, təsisçi olaraq İP-də qalırıq. Amma bəlli səbəblərdən o qurum fəaliyyət göstərmir. Yəni təsisçilərin böyük bir qismi həm də Milli Şurada təmsil olunurlar. Milli Şura təsis olunan ərəfədə də biz bu danışıqlarda aktiv işirak elədik. Əvvəlcə bizi də qane edən format razılaşdırılsa da sonradan bundan imtina etdilər, biz də buna görə Milli Şurada təmsil olunmaqdan imtina etdik.
-Siz hansı formatı təklif edirdiniz?
-Biz təklif edirdik ki, Milli Şuranın təsisçiləri ancaq siyasi partiyalar olsun və ziyalılar, QHT rəhbərləri, tanınmış ictimai-siyasi xadimlərsə siyasi partiyaların ümumi razılığıyla orda təmsil oluna bilərlər. Çünki həmin şəxslər partiyaların zəmanətiylə quruma gəldiklərinə görə həmin qurumun qərarlarına da tabe olacaqdılar, özfəlaiyyətlə məşğul olmaq istəyənlərə bəhanə verilməyəcədi.Deyirdik ki, qurumda qərarlar konsensusla qəbul olunsun. Eyni zamanda deyirdik ki, bu qurumun vahid namizədi tez bir zamanda müəyyənləşsin və dedi-qodulara son qoymq və hakimiyyətə manevr emək imkanı verməmək üçün həmin namizəd bəyanatla çıxış edərək hansı siyasi qütbə doğru inteqrasiya edəcəyi ilə bağlı birmənalı bəyanat verməlidir. Biz təklif edirdik ki, burada partiyalar sortlaşdırılmasın və böyük, kiçik partiyaya bölünməsin, bu qurum paritet əsaslarla formalaşsın. Yəni təsisçi olacaq hər bir siyasi təşkilatdan eyni sayda şəxs cəlb edilsin.
-Qarşıdan seçkilər gəlir. Bundan sonra AMİP-lə Milli Şuranın əməkdaşlığı mümkündürmü?
-Yox, biz ancaq Məşvərət Məclisi səviyyəsində Milli Şura ilə əməkdaşlıq edə bilərik. Bir daha deyirəm, Demokratik Qüvvələrin Milli Birliyi adlanan təşkilatın təsisçilərindən biriyik. Birliklər səviyyəsində əməkdaşlıq mümkündür. Onu da deyim ki, biz Məşvərət Məclisinin adını dəyişib Demokratik Qüvvələrin Milli Birliyi adlı qurum yaradanda Milli Şuraya əməkdaşlıq barədə müraciət edik, amma o vaxt onların başları seçki ehtiraslarına qarşıdığından bizə cavab vermədilər.
-Axı təsisçisi olduğunuz həmin qurumda həm də Milli Şuranın təsisçiləri olanlar da az deyil, bunu necə izah edə bilərsiniz?
-Bəli, doğru deyirsiniz, KXCP, ACP, Böyük Azərbaycan partiyaları da ordadır.
-Anormallıq deyilmi, bir şəxs bir-birini əslində qəbul etməyən iki qurumda təsisçidirsə?
-Buna anormallıq deməzdim. Milli Şura vahid namizədlə çıxış etdiyinə görə bəzi dostlarımız prezident seçkilərində iştirakı məqbul hesab etdilər, nəticədə elan olunmasa da Milli Şura faktiki olaraq seçki bloku kimi marafona qoşuldu. Bizsə hesab edirik ki, bir siyasi təşkilat iki qurumda təsisçi kimi çıxış etməməlidir. Qarşıdan bələdiyyə və parlament seçkiləri gəlir. Bizim təsisçilər başqa blokun namizədini necə dəstəkləyə bilərlər? Düşünürəm ki, yaxın gələcəkdə dostlarımız qərar verəcəklər ki, hansı qurumda təmsil olunacaqlar və seçkiyə hansı qüvvələrlə birgə seçki bloku yaradaraq gedəcəklər.
-Onda belə görünür ki, tezliklə Milli Şuranı daha bir böhran gözləyir...
-Mən proqnoz vermək istəmirəm. Hesab edirəm ki, bu, həmin siyasi təşkilatların kollegial qərarlarından asılı olacaq.
-Bu gün AMİP-in hakimiyyətə münasibəti konstruktiv müxalifətçilkdir, elə deyilmi?
-Xeyr. Biz müxalifət mövqeyindəyik. Biz əgər parlamentdə və hökumətdə deyiliksə, əlbəttə ki, müxalifətdəyik. Son illər siyasi leksikonumuza gətirlib bu fikirlər ki, bir müxalifət partiyasına radikal deyirlər, o biriisnə konstruktiv. Əslində müxalifət partiyası nə radikal olmur, nə konstriktiv. Müxalifət elə müxalifətdir. Hər kəsə bəllidir ki, hakimiyyət ölkənin ən sanbalı siyasi təşkilatlarını-Müsavatı, AXCP-ni, AMİP-i, ADP-ni və KXCP-ni, yəni hansı ki, beynəlxalq arenada da daha çox bu partiyaları tanıyır və qəbul edirlər, bilərəkdən parlamentə buraxmadı. Nəticədə özlərinin məsləhət bildikləri partiyaları konstruktiv müxalifət yarlığıyla parlamentə gətirdilər.
-Parlament seçkilərindək proporsional seçki sisteminin bərpa olunacağını deyirlər. Sizcə buna gedəcəkmi hakimiyyət?
-Məncə hakimiyyət özü də anlayır ki, ortada bir məntiqsizlik var və onu tezliklə aradan qaldırmalıdırlar. Əslində siyasi partiyalar haqqında qanunun qəbul olunmasıyla proporsional seçki sistemi bərpa olunmalıydı. Yəni bu qanun məhz o sistem üçündür. Yəni bu qanunun majoritar seçki sisteminə dəxli yoxdur. Hakimiyyət də anlamalıdır ki, hər bir ölkədəki siyasi partiyalar həmin ölkədə siyasi münasibətlərin və vətəndaş sülhünün dayağıdır. Siz Avropaya da baxın, müsəlman ölkələrinə də. Hansı ölkələrdə ki, siyasi institutlaşma zəifdir və müxalifətə imkanlar yaradılmayıb, həmin dövlətin özü də zəifdir. Yəni hökumətə ictimai nəzarət güclü olan cəmiyyətlər də, hakimiyyətlər də güclü olur. Azərbaycan xalqı da güclü müxalifəti olmağa layiqdir.
-Bir müddət öncə İlham Əliyev müxalifətə qəzəblənərək belə bir ifadə işlətmişdi ki, 9 oktyabr seçkiləri müxalifətin sonu və rəzalətin zirvəsi oldu.
-Bilirsiniz, prezidentin özü də bilir ki, neçə ki, həyat var, müxalifət də olub, olacaq. İnsanlıq yaranandan üzü bəri, siyasi partiyalaşma mövcud olmadığı dönəmlərdə də müxaliffikirlilik mövcud olub. Yəni bir tərəf o biri tərəfi qəbul etməyib hər zaman, yaxud onun yerinə keçmək istəyib. Nə qədər ki, cəmiyyətin bütün problemləri həllini tapmır, nə qədər ki, qanunlar işləməyəcək, məhkəmələr sifarişlə işləyəcək, nə qədər ki, mülkiyyət hüquqları pozulacaq, müxalifət olacaq və öz tənqidi sözünü deyəcək. Bəzən də bu tənqidlər qarşı tərəfdə qıcıq və hətta qəzəb yarada bilər. Konkret olaraq prezident İlham Əliyevin dediyi fikirlərə gəldikdə isə, mən deyərdim ki, bunların AMİP-ə dəxli yoxdur. Biz seçkilərdə iştirak etməmişik, müxalifətdə olsaq da heç zaman kirli ssenarilərdə yer almamışıq və xarici qüvvələrlə yaxından-uzaqdan hər hansı şübhəli əməkdaşlığımız olmayıb. O zaman niyə bu sözlərin bizə də şamil olunduğunu düşünək ki?
-Etibar Məmmədovla tez-tezmi görüşüb məsləhətləşirsiniz?
-Lazım olanda və məsləhətləşmək zərurəti yarananda təbii ki, görüşürük. Amma eiraf edim ki, tez-tez görüşmürük.
