Ukrayna üzərində Rusiya ilə Qərb və ABŞ arasında gedən mübarizə səngiməmiş, dünyada diqqəti çəkən ikinci bir problem üzə çıxdı. Özünü İraq və Şam İslam Dövləti (İŞİD) adlandıran silahlılar İraq ərazisinə soxularaq şəhərləri işğal etməyə başlayıb. Sanki heç kimin xəbəri olmadan yaradılmış ciddi bir silahlı qrup dünya düzəninə meydan oxuyur. O sürətli hücumları ilə hətta İraqın ikinci böyük şəhəri olan Mosulun da bir hissəsini ələ keçirib. Üstəlik irəlilədiyi bölgə türkmənlərin yaşadığı ərazilərdir. Bu da məsələnin həssaslığını bir qədər də artırır.

Dünya mətbuatı İŞİD-i elə təqdim edir ki, sanki bu qüvvələr ya yerdən çıxıb, ya da göydən düşüb. Pakistanda Ben Ladenin yaşadığı evi tapan ABŞ kəşfiyyatının azı 12 min əsgəri olan bu qruplaşmanın formalaşmasından və məqsədindən xəbərsiz olduğu təəssüratı yaradılır. Müsəlmanlara qarşı daim ayıq-sayıq mövqe tutan, onların hər bir hərəkətini izləyən İsrailin “Mossad”ının da bundan xəbərsiz olduğu inandırıcı ola bilməz. Axı xeyli vaxtdır bu qüvvələr Suriyada döyüşür, təşkilatlanır və ən mühümü isə maliyyə mənbələrinə sahib olaraq silah əldə edə bilir. Bundan isə dünyada maliyyə və terror təhlükəsi üzərində ciddi nəzarət həyata keçirən qüvvələr xəbərsiz olur. Heç inandırıcı deyil.

Deməli, artıq yeni, ağıla gəlməyən və həm də çox təhlükəli daha bir oyun başlayıb. Bunu ABŞ prezidenti B.Obamanın İŞİD-ə müdaxilə etməyəcəkləri haqqında bəyanatı da sübut edir. Obama həqiqəti gizlətmir, deyir ki, bu hadisədə çox ciddi bir məzhəb qarşıdurması riski var. “Sünni-şiə müharibəsi yarana bilər.” Əslində Obama bu ifadələrlə hamının gördüyünü ifadə edərək  səmimi olduğunu göstərməyə çalışır. Beləliklə, əsl mahiyyəti gizlədir. Liviyanı demokratiya uğrunda bombardman edən, Qəddafini öldürtən ABŞ və onun müttəfiqlərinin İraqda silahlı qruplaşmanın dinc insanları öldürməsinə seyriçi reaksiyası qəribə görünürmü?

Müşahidələr göstərir ki, İŞİD o qədər də güclü qruplaşma deyil. Sadəcə onun üçün yazılan ssenari olduqca mükəmməldir və insan hisslərini və bölgə maraqlarının bütün detallarını nəzərə ala bilib. İŞİD-in ssenarisini isə müsəlmanlar işləməyib, aydın olan budur. Öz müsəlman qardaşını din və Allah uğrunda öldürən İŞİD-çilər bir köynək daha uzaq olan xristianlara qarşı belə addım atmırlar. Maraqlı deyilmi?

Zənnimcə, İŞİD-in indi ortaya çıxarılmasının bir neçə məqsədi ola bilər. Birincisi, bu müsəlman dünyasını parçalamaq və zəiflətmək niyyətilə ola bilər. Çünki şiələrlə sünnülər arasında uçurumu və anlaşılmazlığı dərinləşdirəcək. Artıq müsəlman ölkələrinin reaksiyasından bunun ilkin əlamətlərini görmək olur.

İkincisi, türk dünyası ilə müsəlmanlar arasında gərginlik yaratmaq, türklərlə ərəb müsəlmanları arasında yaranmaqda olan həmrəyliyə zərbə vurmaq. Göründüyü kimi İŞİD ordusu türkmənlərin yaşadığı əraziləri işğal edir, onları öldürür. 

Üçüncüsü, ABŞ-ın Avropa Birliyi ölkələrinə təhdidi ola bilər. Çünki ABŞ-ın bütün cəhdlərinə baxmayaraq AB Rusiya ilə açıq konflikdən qaçmağa çalışır. Ona görə də İŞİD-in yaxın günlərdə qarşısı alınmasa  İraq neftinin böyük bir hissəsi onun nəzarəti altına keçəcək. Bu isə neftin dünya bazarında qiymətinin qalxmasına səbəb olaraq Avropanın iqtisadiyyatında yeni böhran yaradar. Ona görə də ABŞ hələ ki, neytal qalmaqla Avropa ölkələrinə təzyiq edir demək olar.

Dördüncüsü, ehtimalı az olsa da bu Rusiyanın da proyekti ola bilər. Praktikada belə şeylər çox olub, hətta Fransada yaşayan Xomeyni sovet təyyarəsi ilə İrana qayıdıb və bu ölkəni SSRİ ilə müttəfiqə çevirib. İŞİD-in mövcudluğu  Rusiyaya opponentlərinə yanacaqla bağlı təzyiqlər etmək imkanı verər və neftin qiymətinin süni şəkildə aşağı düşürülməsinin qarşısını alar ki, bu da ölkə iqtisadiyyatını beynəlxalq təhdidlərdən qoruyar.