Amerikalı analitik,  Amerikanın keçmiş Dövlət Katibi Ceyms Beykerin (James Baker) Sovet Vətəndaşlığı və Baltikyanı işlər üzrə xüsusi müşaviri  Pol Qobl (Paul Goble) Qazaxıstanda baş verən qarşıdurmalarla bağlı Moderator.az-ın suallarını cavablandırıb. 

 

 

 

 

- Düşünürəm  hakimiyyətə qarşı xalq qiyamı var ki,  Qazaxstan hökuməti daxilindəki müxtəlif qruplaşmalar  və  Rusiya kimi xarici iştirakçılar bundan öz xeyirləri üçün  istifadə etməyə çalışırlar. İnanmıram ki,  bu hadisələri qarşılaşdığı çətinliklərdən dolayı çıxılmaz vəziyyətə düşən və üsyan qaldıran Qazax xalqından başqa hər hansı bir qüvvə  yaradıb.

Məncə  bu hadisələr kütlənin uzun müddətli qəzəbindən doğan  və  sürətlə bir bölgədən digərlərinə yayılan  sosial partlayışdır.

 

 

 

- Doğru vurğulayırsınız. Hökumət daxilindəki parçalanmalar heç bir halda yaxşı nəticələr vermir  və  bundan daha çox əziyyət çəkən isə xalq olur.

İkihakimiyyətlilik zamanı hər bir tərəf bir-birini izləyərək korrupsiya faktlarını yoxlayaraq bunun qarşısını almağa çalışa bilərdilər. Digər halda isə vurğuladınız kimi tərəflərdən biri  və ya  hər ikisi arzu etdiklərini ələ keçirməyə çalışdıqca,  bu hökumət daxilində  daha çox korrupsiyaya səbəb ola bilər . 

 

 

- Bu suala tam  cavab vermək hələ tezdir. Rusiya birinci raundda qalib görünür, lakin oyunun sonunda Qazaxstanda  qalib gəlməsi çox çətin olacaq. Hadisələrin gedişi onu göstərir ki, Tokayev Nazarbayevi hakimiyyətdən kənarlaşdıraraq bütün gücə sahib olmağa doğru irəlliləyir. Demokratiyanın qazanma ehtimalı isə hələ  çox azdır.  İndi son hadisələrə baxsaq görərik ki,  on gün öncə Qazaxstanda demokratiyanın qalib gəlməsi indikindən daha real görünürdü.

 

 

- Düşünürəm ki, Tokayev qısa müddətdə baş verən etirazlardan dolayı panikaya düşdü və qərara gəldi ki, onu hakimiyyətdə saxlaya biləcək  yeganə yol kənardan hərbi  qüvvə cəlb etməkdir.  Çünki o bilirdi ki,  daxili təhlükəsizlik orqanları qazax xalqını  güllələmək əmrinə əməl etməyəcəkdilər. Səbəb isə o idi ki, Qazaxıstanın güc strukturlarında çalışan şəxsələr küçələrdəki Qazaxlarla eyni millətin nümayəndələridirlər . 

 

 

- Mən əminəm ki, Tokayev Nazarbayevi öz yolundan kənarlaşdırmaq istəsin , amma düşünmürəm ki, etirazları o təşkil etsin. Əvəzində isə Tokayev də oyunun digər iştirakçıları kimi kütləvi etirazlardan öz məqsədləri üçün istifadə etməyə çalışır. 

 

 

- Rəsmi Moskva  bu cür davranışları ilə başqa yerlərdə, xüsusən də Ukraynada istifadə edə biləcəyi bir president yaratmaq istəyir.  Qərb açıq şəkildə bildirməlidir ki, Rusiya bu cür hərəkətlərə yəni demokratik çağırışlara  qarşıdır. Hər şeydən əvvəl  qeyri-Rusiya ölkələrinə göstərməliyik ki, diktaturanın deyil, demokratiya və xalq hakimiyyətinin tərəfdarıyıq. 

Hər kəs başa düşməlidir ki, Rusiyanın bu cür hərəkətləri nəticəsiz qalacaq.